Civil Code

For optimal readability, we highly recommend downloading the document PDF, which you can do below.

Document Information:


Хуу ль зүйн акт Нэмэ лт өөр члөлт Хавсралт Дээд шүүхийн т айлбар Жагсаалтр уу Буцах
Үндсэн нүүр > Монг ол У лсын хуу ль > ИРГЭНИЙ ХУУ ЛЬ
ДЭЛГЭРЭНГҮЙ ХАЙХ

МОНГОЛ У ЛСЫН ХУУ ЛЬ
2002 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр

Улаанб аатар х от

ИРГЭНИЙ ХУУ ЛЬ
I ХЭС ЭГ
Хайх
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD 

Хэвлэх
Хэв лэх
ЕРӨНХИЙ ҮНДЭС ЛЭЛ
I ДЭ Д ХЭСЭГ
ИРГЭНИЙ ЭР Х ЗҮЙН ХАРИЛЦАА, ХУУ ЛЬ ТОГТООМЖ
НЭГ ДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Нийт лэг үндэ слэл
1 дүгээр зүйл. Х уулийн з орилт
1.1.Энэ хуу лийн зорилт нь эр х зүйн этгээдийн х ооронд үүс эх э дийн бо лон э дийн б ус б аялагт ай холбоо той х арилцааг з охицуу лахад оршино.
1.2.Иргэний хуу ль тогтоомж нь иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцогчдын эр х тэгш, бие даасан б айдал, өмчийн халдашгүй байдал, гэрээний эр х чөлөө, хувийн хэрэгт
хөндлөнгөөс оролцохгүй б айх, иргэний эр х үүргийг ямар нэг хязг аарлалтгүйгээр хэрэгжүүлэ х, зөрчигдсөн эр хийг сэргээлгэх, шүүхээр х амгаалуу лах зар чимд үнд эслэнэ.
1.3.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол та тв ар, төсөв, санхүү зэрэг захирг ааны хууль тогт оомжоор зо хицуу лах болон захирг ааны талаар нэг этгээ д нөгөөдөө захирагдах
эдийн бо лон э дийн б ус б аялагт ай холбоо той х арилцаанд энэ хуу ль үйлчлэхгүй.
2 дугаар зүйл. Иргэний х ууль т огтоомж
2.1.Иргэний хуу ль тогтоомж нь М онгол У лсын Үндс эн хууль, энэ хуу ль болон тэ дгээр тэй нийцүүлэн г аргасан хуу ль тогтоомжийн б усад ак таас бүр дэнэ.
2.2.М онгол У лсын о лон у лсын гэрээнд энэ хуу льд зааснаас өөрөөр заасан бо л олон у лсын гэрээг даг аж мөрдөнө.
3 дугаар зүйл. Иргэний х ууль т огтоомжийг х эрэглэ х
3.1.М онгол У лсын Үндс эн хуулийг зөр чсөн хуулийг шүүх хэрэг лэхгүй.
3.2.Т ухайн асуу длаар дотоо дын хууль тогт оомж гарг ах шаар длагатай гэж ол он улсын гэрээнд зааснаас бусад то хио лдо лд иргэний эрх зүйн харилцаанд Монг ол Улсын
ол он у лсын гэрээг хэрэг лэнэ.
3.3.Монгол Улсын Үндсэн хуу ль, энэ хуулиас бусад хууль хоорондоо зөрчилдвөл тух айн асуудлыг илүү нарийв члан зо хицуу лсан хуулийн, тийм хууль байхгүй бол
сүүлд хүчин төгөлдөр бо лсон хуу лийн заалтыг хэрэг лэнэ.
3.4.Хуулийг хүчингүй бо лгох т ухай хуу лийг хүчингүй бо лгосноор өмнө хүчингүй бо лгос он хуу лийн үйл члэл сэргэ хгүй.
3.5.Х уульд заасан то хио лдо лд Засгийн га зар энэ хуульд нийцүүлэн гарг асан, иргэний эрх зүйн хэм хэмжээ агуулсан, нийтээр дагаж мөр дөх эрх зүйн актыг хэрэг лэж
болно.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
/Энэ хэсгийн "…эрх бүх ий төрийн байгууллага, албан тушаа лтны…" гэснийг Үндсэн хуулийн цэцийн 2003 оны 2 дуг аар сарын 19-ний өдрийн 1 дүгээр тогт оолоор
хүчингүй бо лгосон/
3.6.Хэм хэмжээ т огтоос он эр х зүйн ак тыг зөвхөн хуу лийн хэм хэмжээг нөхөн з охицуу лсан т охио лдо лд хэрэг лэнэ.
3.7.Хуулийг мэ дэхгүй б уюу бур уу ойлг осон нь хуу лийг хэрэг лэхгүй б айх, хуу льд заасан х ариуцлагаас чөлөөлөх үнд эслэл болохгүй.
4 дүгээр зүйл. Иргэний х уулийг төсөөтэй х эрэглэ х
4.1.Иргэний хуу льд тухайн х арилцааг з охицуу лсан хэм хэмжээ б айхгүй бол түүнтэй төсөөтэй х арилцааг зохицуу лсан хуу лийн хэм хэмжээг хэрэг лэнэ.
4.2.Төсөөтэй харилцааг зохицуу лсан хуу лийн хэм хэмжээ б айхгүй бол тухайн х арилцааг иргэний эр х зүйн агуулга, зар чим, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан су ртахууны
хэм хэмжээнд нийцүүлэн з охицуу лна.
4.3.Тусг ай х арилцааг т ухайлан з охицуу лсан хэм хэмжээг б усад х арилцаанд төсөөтэй хэрэг лэж үл болно.
5 дугаар зүйл. Иргэний х ууль т огтоомжийг б уцаан х эрэглэ х
5.1.Х уульд зааснаас б усад т охио лдо лд иргэний хуу ль тогтоомжийг б уцаан хэрэг лэхгүй.
5.2.Шинээр баталсан хууль тогт оомж нь гэрээ ний нэг буюу хоёр талын эрх, хуу ль ёсны ашиг сонир хо лд хо хиро л учр уулах аар бол гэрээний нөхцөл хүчин төгөлдөр
байна.
5.3.Гэрээний талуу д харилцан хүлээн зөвшөөрсөн то хио лдо лд өмнө үйлчилж байсан хууль тогт оомжоос илүү тааламжт ай нөхцөл олг ож байг аа шинээр баталсан
хуу ль т огтоомжийг хэрэг лэж болно.
6 дугаар зүйл. Иргэний эр х зүйн харилцааны объект
6.1.Хуульд заасан үндэслэ л, журмаар иргэний гүйлгээнээс хасаг даагүй, мөнгөөр үнэлж болох, эдийн болон эдийн бус баялаг иргэний эрх зүйн харилцааны объек т
байна.
6.2.Э дийн бо лон э дийн б ус эр х, үйлд эл, эс үйлд эхүй, мэ дээ лэ л иргэний эр х зүйн харилцааны об ъект байж бо лно.
7 дугаар зүйл. Иргэний эр х зүйн харилцаанд оролцогч
7.1.Иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцогч нь иргэн, хуу лийн этгээд, хуу лийн э тгээдийн эр хгүй байгууллага байна.
7.2.Иргэн гэж иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцогч- М онгол У лсын иргэн, г адаадын иргэн, х арьяалалгүй хүнийг ойлг оно.
7.3.Төр, засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж бо лох аймаг , нийслэ л, сум, дүүрэг нь иргэний эр х зүйн харилцаанд хуу лийн этгээдийн нэгэн адил оро лцоно.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
ХОЁР ДУГ ААР БҮЛЭГ
Иргэний эр х зүйн харилц аа үүсэх үндэслэл, хамгаалалт , иргэний эрх зүйн харилц аанд эрх, үүргийг х эрэгжүүлэ х
8 дугаар зүйл. Иргэний эр х зүйн харилцаа үүсэх үндэслэл
8.1.Иргэний эр х зүйн харилцаа дараахь үнд эслэлээр үүснэ:
8.1.1.хуу льд заасан б уюу заагаагүй болов ч агуу лгын хувьд хуу льд үл харшлах хэ лцэл;
8.1.2.иргэний эр х зүйн харилцаа үүсгэ хэд чиг лэсэн шүүхийн шийдвэр;
8.1.3.хуу льд заасан бо л иргэний эрх зүйн харилцаа үүсгэ хэд чиг лэсэн захирг ааны шийдвэр;
8.1.4.оюуны үнэ т зүйл бүтээх;
8.1.5.гэм хор учруулах;
8.1.6.үнд эслэлгүйгээр э д юмс о лж ав ах, эзэмших;
8.1.7.иргэний эр х зүйн харилцааг үүсгэс эн хууль зүйн үйл яв дал бий болох;
8.1.8.иргэний эр х зүйн харилцаа үүсгэ хээр хуульд заасан б усад үнд эслэл.
9 дүгээр зүйл. Иргэний эр х зүйн хамгаалалт
9.1.Иргэний эрх зүйн хамгаалалт нь зөр чигдсөн эр хийг сэргээх зорилг отой б айна.
9.2.Иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцогч эр хээ хамгаалуу лах этгээдийг хуу льд заасны дагуу с онгох эр хтэй.
9.3.Иргэний эр х зүйн хамгаалалтыг шүүх, арбитр хуу лиар тогтоос он ж урам, арг аар хэрэгжүүлнэ.
9.4.Иргэний эр хийг дараахь арг аар хамгаална:
9.4.1.эр хийг хүлээн зөвшөөрөх;
9.4.2.эрх зөрчсөн үйлдлийг т аслан зогсоо ж, зөр чихөөс өмнөх б айдлыг сэргээх;
9.4.3.хүлээс эн үүргийг гүйцэ тгүүлэх;
9.4.4.учр уулсан х охир лыг арилгуу лах;
9.4.5.эдийн б ус гэм х орыг арилгуу лах;
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
9.4.6.хуу ль болон гэрээнд заасан анз төлүүлэ х;
9.4.7.бусдын эр х зөрчсөн шийдвэрийг хүчингүй бо лгох;
9.4.8.иргэний эр х зүйн харилцааг өөр члөх, дуусгав ар бо лгох;
9.4.9.өөр төө туслах;
9.4.10.хуу лиар тогтоос он б усад арг а.
10 дугаар зүйл. Аргагүй хамгаалалт
10.1.Х ууль бус халдлаг аас өөрийгөө болон бусад этгээ д, эд хөрөнгийг хамг аалах зорилг оор үйлдс эн, зайлшгүй шаардлагатай бөгөөд тух айн нөхцөл байдалд нийцсэн
үйлдлийг арг агүй хамгаалалт гэнэ.
10.2.Арг агүй хамгаалалт аас учр уулсан гэм х орыг уг үйлд эл хийс эн иргэн х ариуцан арилг ах үүрэг хүлээхгүй.
11 дүгээр зүйл. Г арцаагүй байдлын у лмаас хийсэн үйлдэ л
11.1.Т ухайн нөхцөл байдалд аюулыг өөр арга замаар зайлуулах боломжгүй бол түүнийг таслан зог соо х, сэргийлэ х зорилг оор хийсэн үйлд эл /эс үйлд эхүй/-ийг
гарцаагүй б айдлын улмаас хийс эн үйлдэл гэнэ.
11.2.Г арцаагүй б айдалд учр уулсан гэм х ор нь учир ч болох б айсан гэм х ороос бага б айв ал уг үйлд эл хийс эн этгээд гэм х орыг хариуцан арилг ах үүрэг хүлээхгүй.
11.3.Учр уулсан гэм х ор нь учир ч болох б айсан гэм х ороос илт их б айвал үйлд эл хийс эн этгээд хэ трүүлс эн тэр хэмжээгээр гэм х орыг арилгах үүрэг хүлээнэ.
11.4.Гэм хор учирсан бодит нөхцөл байдлыг харг алзан шүүх эрх, хуу ль ёсны ашиг сонир хлынх нь төлөө үйлдэл хийг дсэн гурав дагч этгээ дэд уг гэм хорыг арилг ах
үүрэг хүлээ лгэх, эсхүл гэм х ор учруулагч б уюу гу равдагч э тгээдийг д ээрх үүргээс бүрэн б уюу хэсэгчлэн чөлөөлж бо лно.
11.5.Г арцаагүй б айдлын улмаас үйлд эл хийс эн этгээд тухайн нөхцөл б айдлыг өөрөө бий бо лгос он бо л учирсан гэм х орыг арилгах үүрэгтэй.
12 дугаар зүйл. Өөр төө туслах
12.1.Эр х бү хий байгуу ллагын ту сламжийг шуурхай авах боломжгүй байсан болон цаг алдалгүй арга хэмжээ авахгүй бол эр хээ хэрэгжүүлэ х бо ломжгүй болох буюу
эр хээ хэрэгж үүлэхэд ноцт ой хүндрэ л учрах аар байв ал иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцогч өөрийнхөө эрх, хуу ль ёсны ашиг сонир хлыг хамг аалж, өөртөө ту слах зорилг оор
эд юмсыг эзэмд эж авах, устг ах буюу эвдэх, эсхүл зайлсхийж болзошгүй үүрэг гүйцэтгэгчийг саатуу лах, үүрэг бүхий этгээ дээс гүйцэ тгэвэл зо хих үйлдлийн эсрэг үйлдлийг
таслан з огсоо хоор т ухайн нөхцөл б айдалд тохир уулан хийс эн үйлдлийг хуу ль бус гэж үзэ хгүй.
12.2.Энэ хуулийн 12.1-д заасан үйлдлийг хийсэн этгээ д эд юмсыг битүүмжлэ х буюу үүрэг бүхий этгээ дийг албадан саатуу лах аар эрх бүхий байгуу ллагад нэн даруй
мэдэг дэнэ.
12.3.Өөр төө туслах үйлд эл нь т ухайн нөхцөл б айдалд тохирс он хэр хэмжээнээс хэ тэрч бо лохгүй.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
12.4.Энэ хуу лийн 12.1-д заасан үйлдлийг эндүүр ч хийсэн буюу хэр хэмжээнээс хэ трүүлсэн этгээд үйлдлийнхээ у лмаас бусдад учр уулсан гэм х орыг арилг ах үүрэгтэй.
13 дугаар зүйл. Иргэний эр х зүйн харилцаанд эрх, үүргийг х эрэгжүүлэ х
13.1.Иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцогч хуу ль буюу гэрээнд заасан эр х, үүргээ үнэнч шударгаар хэрэгжүүлнэ.
13.2.Иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцогч хуу лиар хориглоогүй б уюу хуу льд шуу д заагаагүй эр х, үүргийг өөрийн хүс эл з оригийн дагуу хэрэгжүүлж бо лно.
13.3.Иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцогч эрх, үүргээ хэрэгжүүлэ хдээ бусдад гэм хор учруулсан, зах зээлийн харилцааны чөлөөт байдлыг үндэслэ лгүйгээр
хязгаарласан, хуу ль ёсны дав уу байдлаа хуу ль бусаар ашиг ласан үйл ажиллаг аа явуулж бо лохгүй бөгөөд хэрэв зөр чвөл хууль тогтоомжид заасан х ариуцлага хүлээнэ.
II ДЭД ХЭСЭГ
ИРГЭНИЙ ЭР Х ЗҮЙН ХАРИЛЦААНД ОР ОЛЦ ОГЧИД
ГУР АВДУГ ААР БҮЛЭГ
Иргэн
14 дүгээр зүйл. Иргэний эр х зүйн чадвар
14.1.Иргэний эр х зүйн чадвар нь иргэнийг төрсөн үеэс э хэлж нас б арснаар дуу сгав ар бо лно.
14.2.Иргэний эр х зүйн чадварыг хязгаарлахыг х ориглоно.
15 д угаар зүйл. Иргэний эр х зүйн бүрэн чадамж
15.1.Иргэний эр х зүйн бүрэн чадамж б уюу иргэн өөрийн үйлдлээр өөр төө эрх олж ав ах, үүрэг бий бо лгох чадв ар насанд хүрснээр б уюу 18 наснаас бий бо лно.
15.2.Хуульд заасан үндэслэ л, журмын дагуу шүүх 16-аас 18 хүр тэлх насны иргэнийг , түүний хүсэлт , эцэг эх, асран хамг аалагч, харг алзан дэмжигчийн зөвшөөрлөөр
иргэний эр х зүйн бүрэн чадамжт ай гэж тооцож бо лно.
15.3.Иргэний эр х зүйн бүрэн чадамжт ай гэж тооцсон шүүхийн шийдвэрийг з охих үнд эслэл байв ал с онир хогч э тгээдийн хүс элтээр шүүх хүчингүй бо лгож бо лно.
16 дугаар зүйл. Иргэний эр х зүйн бүрэн бус чадамж
16.1.Насанд хүрээгүй б уюу 14-өөс 18 хүртэлх насны э тгээд иргэний эр х зүйн бүрэн б ус чадамжт ай байна.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
16.2.Насанд хүрээгүй иргэн хуулиар зөвшөөрснөөс бусад хэлцлийг хууль ёсны төлөөлөгч /эцэг, эх, харг алзан дэмжигч/-ийн бичгээр олг ос он зөвшөөр лийн үндсэн дээр
хийнэ.
16.3.Насанд хүрээгүй иргэн хуу ль ёсны төлөөлөгчийн зөвшөөрөлгүйгээр дараахь эр хээ бие даан хэрэгжүүлж болно:
16.3.1.өөрийн хөдөлмөрийн хөлс, оюутны тэтгэ лэг , тэ дгээр тэй адилтг ах бусад орлог о, тэдэнд өөрийн үзэмжээр захиран зарцуулахад нь зориу лж шилжүүлс эн
эд хөрөнгийг захиран зарцуу лах;
16.3.2.өөртөө хохиро лгүй бөгөөд хиймэгц бие лэх ахуйн чанар тай хэ лцэл хийх;
16.3.3.энэ хуу лийн 16.3.1-д заасан ор логыг б анк, зээ лийн байгууллагад хадгалуу лах.
16.4. 16-аас 18 хүр тэлх насны иргэн х оршооны гишүүн б айж болно.
17 дугаар зүйл. Иргэний эр х зүйн зарим чадамж
17.1. 7-гоос 14 хүр тэлх насны э тгээд иргэний эр х зүйн зарим чадамжт ай байна.
17.2. 7-г оос 14 хүр тэлх насны этгээ дийн хийсэн өөр төө хо хиро лгүй бөгөөд хиймэгц биелэх, ахуйн чанартай жижиг хэлцлээс бусад хэлцлийг тэдгээрийн нэрийн өмнөөс
хууль ёсны төлөөлөгч /эцэг , эх, асран х амгаалагч/ хийнэ.
18 д угаар зүйл. Иргэний эр х зүйн чадамжгүй иргэн
18.1. 7 хүртэлх насны э тгээд иргэний эр х зүйн чадамжгүй б айна.
18.2.Сэтгэцийн өвчний улмаас өөрийн үйлдлийн учир хо лбог длыг ойлгохгүй, өөрийгөө зөв удир даж чадахгүй болсон этгээ дийг шүүх иргэний эрх зүйн чадамжгүй гэж
тооц ож, түүнд асран х амгаалалт т огтооно.
18.3.Иргэний эр х зүйн чадамжгүй э тгээдийн нэрийн өмнөөс түүний хуу ль ёсны төлөөлөгч /эцэг, эх, асран х амгаалагч/ хэ лцэл хийнэ.
18.4.Иргэний эрх зүйн чадамжгүйд тооц ох үн дэслэ л бо лсон нөхцөл байдал үгүй болсон то хио лдо лд шүүх тух айн этгээ дийг иргэний эрх зүйн чадамжгүйд тооц сон
шийдвэрийг хүчингүй бо лгоно.
19 дүгээр зүйл. Иргэний эр х зүйн чадамжийг хязгаарлах
19.1.Мансууруу лах болон сэтгэцэ д нөлөөлөх бодис, согт ууруу лах ундаа байнг а хэрэг лэж, гэр бүлээ эдийн засгийн талаар хүнд байдалд оруулсан насанд хүрсэн
этгээ дийн иргэний эр х зүйн чадамжийг с онирхогч э тгээдийн хүс элтээр, шүүх хуу лиар тогтоос он ж урмаар хязг аарлаж, х аргалзан д эмжигч т омилж бо лно.
19.2.Иргэний эр х зүйн чадамжийг хэ лцэл хийх замаар хязг аарлахыг х ориглоно.
19.3.Иргэний эр х зүйн чадамж нь хязг аарлагдсан э тгээд хязг аарлагдаагүй чадамжийнх аа хүрээнд, харгалзан д эмжигчийн зөвшөөр лөөр хэлцэл хийж бо лно.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
19.4.Иргэний эрх зүйн чадамжийг хязгаарлах үнд эслэ л бо лсон нөхцөл байдал үгүй болсон бол тух айн этгээ дэд тогт оос он хязг аарлалтыг шүүх хүчингүй болгож,
харг алзан д эмжигчийг үүргээс нь чөлөөлнө.
20 дугаар зүйл. Иргэний нэр
20.1.Иргэн өөрийн нэр тэй байна.
20.2.Иргэний нэрийг бүр тгэх, өөр члөх ж урмыг хуу лиар тогтооно.
20.3.Иргэний нэрийг эрх бүхий байгуу ллагад бүр тгүүлнэ. Иргэний эрх, үүргийг иргэн өөрийн нэрээр олж авч хэрэгжүүлнэ. Гагцхүү хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу
зо хиомо л нэр хэрэг лэж болно.
20.4.Иргэн нэрээ өөр чилсөн нь түүний өмнөх нэрээр о лж авсан эр х, хүлээс эн үүргийг өөр члөх буюу дуу сгав ар бо лгох үнд эслэл болохгүй.
20.5.Нэрээ өөрчилсөн этгээ д үүрэг гүйцэтгүүлэгч болон үүрэг гүйцэтгэгчид энэ тух ай мэдэг дэх үүрэгтэй бөгөөд энэ үүргээ биелүүлээгүйгээс гарсан үр дагаврыг
хариуцна.
21 дүгээр зүйл. Иргэний нэр, нэр төр, алдар хүнд, ажил х эргийн нэр хүндийг хамгаалах
21.1.Иргэний нэрийг хууль бусаар ашиг лахыг хориглоно.
21.2.Иргэний нэр, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүндийг гутаасан мэдээ тараасан этгээ д түүнийхээ үнэн зөвийг ното лж чадахгүй бол эр х нь зөр чигдсөн
этгээ дийн шаар длагаар уг мэ дээг т араасан хэ лбэр, хэрэг сэл, эсхүл өөр хэ лбэр, хэрэг слээр няцаах үүрэг хүлээнэ.
21.3.Бодит баримтыг бүрэн гүйцэд мэ дээ лээгүйгээс бусдын нэр, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүндийг гутаасан бол энэ хуулийн 21.2-т заасан журмаар
няцаах үүрэг хүлээнэ.
21.4.Х уулиар тогт оос он хувийн нууцад хама аралт ай мэдээг өөрийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр тарааснаас гэм хор учирсан гэж үзвэл иргэн уг гэм хорыг арилгахыг
шаардах эр хтэй.
21.5.Иргэний дүрсийг гэрэл зу раг , кино, дүрс бичлэгийн хальс, хөрөг зу раг болон бусад хэлбэрээр өөрийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр нийтэлсэн, ол он нийтэ д үзүүлснээс
гэм х ор учирсан гэж үзвэ л тухайн э тгээд гэм х орыг арилг ахыг шаардах эрхтэй.
21.6.Иргэний нийгэмд э злэ х б айр суу рьтай х олбог дуулан түүнийг су ртал члах з орилгоор бо лон су ргалт , эр дэм шинжилгээний ажил, ажил хэргийн хүрээнд о лон нийтийг
хамарсан үйл ажиллаг ааны явцад уг этгээдийг дүрс элс эн, эсхүл т ухайн э тгээд өөрийгөө дүрслүүлсний төлөө хөлс, шан х арамж авсан бол түүний зөвшөөрөл шаар дагдахгүй.
21.7.Нас барсан этгээ дийн нэр, нэр төр, алдар хүндийг гутаасан, эсхүл түүний хувийн нууцтай хо лбоо той мэдээг энэ хуулийн 520 дугаар зүйлд заасан өвлөгчийн
зөвшөөрөлгүйгээр о лон нийтэ д тараасан бо л энэ зүйлд заасан ж урам нэгэн адил үйл чилнэ.
21.8.Энэ хуулийн 21.7-д заасан т охио лдо лд учирсан гэм х орыг эдийн хэ лбэрээр нөхөн төлүүлэ хийг шаардах эрхгүй.
21.9.Энэ зүйлд заасан эрхийг зөрчсөн этгээ д бусдад учруулсан гэм хорыг хо хирогч буюу сонир хогч этгээ дэд энэ хуулийн 497, 511 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу
арилгана.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
22 д угаар зүйл. Иргэний оршин суугаа га зар
22.1.Иргэний оршин сууг аа газрыг хуу лийн дагуу түүний х арьяалагдан бүртгүүлсэн засаг захирг аа, нутаг дэвсгэрийн нэгжээр т одор хойлно.
22.2.Иргэн бүр тгүүлс эн га зраа байнг а оршин суудаггүй бол го л төлөв амьдран суудаг, эсхүл т ух айн этгээ дийн эд хөрөнгийн дийлэнх хэсэг байг аа га зрыг түүний оршин
суугаа газар гэж т одор хойлж бо лно.
22.3.Бусдын асран х амгаалалт ад байгаа э тгээдийн оршин сууг аа газрыг тэ дгээрийн эцэг , эх, асран х амгаалагчийн оршин сууг аа газраар т одор хойлно.
23 д угаар зүйл. Иргэнийг су раггүй алга болсонд т ооцох
23.1.Оршин суугаа га зраасаа алга бо лсноос хойш хоёр жилийн хугацаанд хаана байг аа нь мэдэг дэхгүй, сураг чимээгүй болсон иргэнийг сонир хогч этгээ дийн
хүсэлтээр, шүүх су раггүй алга болсонд т ооцож бо лно.
23.2.Су раггүй алга бо лсонд тооц огдс он этгээ дийн эд хөрөнгөд шүүхээс эрхлэн хамг аалалт тогт оох бөгөөд тух айн этгээ дийн асрамжид байсан хүмүүсийг тэжээн
тэтгэ х, хуу лиар тогт оос он журмын дагуу та тв ар, хураамж төлөх, бусдын өмнө хүлээс эн үүргийн дагуу өр төлбөрийг төлж бараг дуулах зэрэг хууль ёсоор гүйцэ тгэвэл зо хих
үүргийг уг э д хөрөнгөөс гүйцэ тгэнэ.
23.3.Сураггүй алга бо лсонд тооц огдс он этгээ дийн байг аа га зар нь тогт оог дсон, тух айн этгээ д эргэж ирсэн то хио лдо лд шүүх шийдвэрээ хүчингүй болгож, эд хөрөнгөд
нь т огтоос он эр хлэн х амгаалалтыг з огсооно.
23.4.Эргэж ирсэн этгээ д нь сураггүй алга бо лсонд тооц огдс оноос хойш энэ хуулийн 23.2-т зааснаас өөр үндэслэ лээр бусдад үнэ төлбөргүй шилжсэн бөгөөд бэлэн
б айг аа э д хөрөнгөө б уцаан авахаар шаар дах эрхтэй. У г эд хөрөнгийг аж ахуйн з ориулалт аар ашиг ласны үр дүнд о лсон ашгийг нөхөн төлүүлэ хээр шаардах эрхгүй.
23.5.Су раггүй алга бо лсонд тооц огдс он этгээ дийн эд хөрөнгийг эрхлэн хамг аалагч нь бусдад худалдсан бол түүний үнийг, үрэг дүүлс эн, дутаасан, гэмтээс эн бол шүүх
гэм б ур уугийн шинж б айдлыг харгалзан уг э д хөрөнгийн үнийг бүрэн б уюу хэсэгчлэн төлүүлэ хээр шийдвэрлэж болно.
23.6.Су раггүй алга бо лсонд тооц огдс он этгээ д эргэж ирсэн бол эд хөрөнгийг эрхлэн хамг аалагч нь уг эд хөрөнгийн хадг алалт , хамг аалалт , ашиг лалтт ай хо лбог дон
гарсан зар дал, хохир лоо төлүүлэ хээр шаардах эрхтэй.
24 дүгээр зүйл. Иргэнийг нас барс ан гэж зарлах
24.1.Иргэн оршин суугаа га зраасаа алга бо лсноос хойш тав ан жилийн хугацаанд хаана байг аа нь мэдэг дэхгүй сураг чимээгүй болсон, эсхүл амь үрэгдэж болох
нөхцөл б айдалд алг а болсноос х ойш нэг жилийн т урш амьд б айгаа эс эх нь мэ дэг дэхгүй б айгаа бо л сонир хогч э тгээдийн хүс элтээр шүүх түүнийг нас б арсан гэж зарлаж болно.
24.2.Байлдааны ажиллагаанд оролцож яв аад су раггүй алга бо лсон этгээ дийг уг ажиллаг аа дуу ссан өдрөөс хойш хоёр жил өнгөрсний дараа шүүхээс нас барсан гэж
зарлаж бо лно.
24.3.Иргэнийг нас б арсанд тооцсон шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр бо лсон өдрийг уг э тгээдийн нас б арсан өдөр гэж үзнэ.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
24.4.Амь үрэгдэж болох нөхцөл байдалд алга бо лсон иргэнийг нас барсан гэж зарласан бол шүүх түүний нас барсан байж болох өдрийг уг этгээ дийн нас барсан өдөр
гэж тооцож бо лно.
24.5.Нас б арсан гэж зар лагдсан э тгээдийн хөрөнгийг өвийн ж урмаар б усдад шилжүүлнэ.
24.6.Нас б арсан гэж зар лагдсан э тгээд эргэж ирэ х буюу б айгаа г азар нь т огтоог дсон бо л шүүх у рьд гаргасан шийдвэрийг хүчингүй бо лгоно.
24.7.Нас барсан гэж зарлагдаад эргэж ирсэн этгээ д өв лөх болон бусад хэлб эрээр бусдад үнэ төлбөргүй шилжсэн бэлэн байг аа эд хөрөнгөө буцаан авахаар шаар дах
эрхтэй. Энэ ж урмаар төрийн өмчлөлд шилжс эн эд хөрөнгийг өмчлөгчид б уцаан олгох бо ломжгүй бо л үнийг нь нөхөн төлнө.
24.8.Нас барсан гэж зарласан шүүхийн шийдвэр хүчингүй болсон нь тух айн этгээ дийн эхнэр, нөхрийн шинээр гэрлэс эн гэрлэлтийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооц ох
үнд эслэ л болохгүй.
ДӨРӨВ ДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Хуу лийн э тгээд
Нэгдүгээр дэ д бүлэг
Нийтлэг үндэ слэл
25 д угаар зүйл. Х уулийн э тгээд
25.1.Өмчлөлдөө буюу эзэмших, ашиглах, захиран зарцуу лах эрхд ээ ту сг айлсан хөрөнгөтэй, өөрийн нэрээр эрх олж, үүрэг хүлээдэг , үйл ажиллаг аанаасаа бий болох
үр дагавары г эд хөрөнгөөрөө хариуцдаг , нэ хэмжлэгч, хариуцагч байж чадах, то дор хой зорилг о бүхий, тогтв ортой үйл ажиллаг аа эрхэлд эг зо хион байгуу лалтын нэгдлийг
хуу лийн э тгээд гэнэ.
25.2.Х уулийн э тгээд нь ашиг о лох з орилг отой ашгийн төлөө, хуу ль буюу дүрэмд заасан з орилготой, ашгийн төлөө б ус б айж бо лно.
25.3.Хуулийн э тгээд нь нийтийн, хувийн, х олимог өмчийн б айна.
25.4.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол хэ д хэ дэн хуу лийн этгээ д нь үйл ажиллаг аагаа зо хицуу лах зорилг оор нэгдэж болох бөгөөд нэгдлийн оролцогчид хуулийн этгээ дийн
эрхээ х адгална.
25.5.Х уулийн э тгээдийн эр х зүйн б айдлыг хуу лиар тогтооно.
26 д угаар зүйл. Х уулийн э тгээдийн иргэний эр х зүйн чадвар
26.1.Хуулийн этгээ дийн иргэний эрх зүйн чадвар улсын бүртгэлд бүр тгүүлснээр үүсч, хуу льд заасан журмын дагуу та тан бууг даж, улсын бүртгэлээс хасаг дсанаар
дуусгав ар бо лно.
26.2.Х уулийн э тгээдийг у лсын бүр тгэлд бүр тгэх, бүр тгэлээс х асах ж урмыг хуу лиар тогтооно.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
26.3.Нийтийн эрх зүйн хуулийн этгээ дийн иргэний эрх зүйн чадвар хуу льд заасан журмаар байгуу лагдсанаар үүсч, та тан бууг дсанаар дуусгав ар болох бөгөөд иргэний
эрх зүйн х арилцаанд б усад оро лцогчт ой адил тэгш эр хтэй оро лцоно.
26.4.Х уулийн э тгээд удир дах б айгууллагаараа дамж уулан иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцоно.
26.5.Х уулийн э тгээдийн у дирдах б айгууллагын эр х зүйн байдлыг хуу ль буюу үүсгэн б айгуулах б аримт бичгээр т одор хойлно.
26.6.Ашгийн төлөө б ус хуу лийн э тгээд өөрийн дүрэм бо лон үүсгэн б айгуулсан б усад б аримт бичигт заасан з орилгод нийцэ х үйл ажиллаг аа явуулна.
26.7.Ашгийн төлөө хуулийн этгээ д нь хуулиар хориг лоогүй, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшлаагүй аливаа үйл ажиллаг аа эрхлэ х
эрхтэй.
26.8.Х уулийн этгээ д хуу льд заасан зарим үйл ажиллаг ааг эрх бүхий байгуу ллагаас олг ос он ту сг ай зөвшөөр лийн үндсэн дээр эрхэлнэ. Үйл ажиллаг ааг эрхлэ х эр х
ту сг ай зөвшөөрөл ав сан өдрөөс үүснэ.
26.9.Хуулийн э тгээдийн иргэний эр х зүйн чадварыг гагцхүү хуу льд заасан үнд эслэл, журмаар хязг аарлана.
27 д угаар зүйл. Х уулийн э тгээдийн нэр
27.1.Х уулийн э тгээд өөрийн нэр тэй байна. Х уулийн э тгээдийн нэр нь түүний з охион б айгуулалт, эрх зүйн хэ лбэрийг т усг асан б айна.
27.2.Хуульд заасан бо л хуулийн э тгээдийн төр лийг заасан нэр тэй байна.
27.3.Х уулийн э тгээдийн нэр өөр хуу лийн этгээдийн нэр тэй давхардсан б уюу бусдыг төөрөг дүүлэхээр ижил, төсөөтэй б айж болохгүй.
27.4.Х уулийн этгээ дийн нэрийг бусад этгээ д хуу ль бусаар ашиглахыг хориг лоно. Энэ заалтыг зөрчсөн этгээ д бусдад учруулсан гэм хорыг энэ хуулийн 497 дугаар
зүйлд заасан ж урмын дагуу арилг ана.
27.5.Хуулийн э тгээд нэрээ хуу льд заасан ж урмын дагуу бүр тгүүлнэ.
27.6.Хуулийн э тгээдийн ажил хэргийн нэр хүндийг х амгаалах ад энэ хуу лийн 21 дүгээр зүйлийн заалт нэгэн адил х амаарна.
28 дугаар зүйл. Х уулийн э тгээдийн оршин байгаа га зар
28.1.Х уулийн э тгээдийн ерөнхий захирг аа байршин б айгаа г азрыг түүний оршин б айгаа г азар гэнэ.
28.2.Х уулийн э тгээд нь оршин б айх нэг газар б уюу хуу ль ёсны х аягтай б айна.
29 дүгээр зүйл. Х уулийн э тгээдийн с албар, төлөөлөгчийн га зар
29.1.Х ууль бо лон үүсгэн б айгуулах б аримт бичигт заасан бо л хуулийн э тгээд өөрийн салб ар, төлөөлөгчийн г азраа т огтоос он ж урмын дагуу б айгуулж бо лно.
29.2.Х уулийн э тгээдийн оршин б айгаа г азраас өөр г азар б айрлаж, түүний үндс эн чиг үүргийг бүхэ лд нь буюу заримыг нь гүйцэ тгэдэг т усг ай нэгжийг салб ар гэнэ.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
29.3.Х уулийн этгээ дийн оршин байг аа га зраас өөр га зар байр лаж, түүний хууль ёсны ашиг сонир хлыг хамг аалах буюу түүний нэрийн өмнөөс хэлцэ л бо лон эрх зүйн
бусад үйлд эл хийх үүрэг бүхий нэгжийг төлөөлөгчийн г азар гэнэ.
29.4.С албар, төлөөлөгчийн г азрын эр х, үүргийг т ухайн хуу лийн этгээдийн дүрмээр т одор хойлно.
29.5.С албар, төлөөлөгчийн г азрын эр х баригчид үйл ажиллаг аагаа хуу лийн э тгээдээс о лгос он итгэмжлэ лийн үндсэн дээр яв уулна.
29.6.Х уулийн э тгээдийн салб ар, төлөөлөгчийн г азар хуу лийн этгээдийн эр хгүй байна.
30 дугаар зүйл. Х уулийн э тгээдийг байгуу лах
30.1.Хуульд өөрөөр зааг аагүй бол хуулийн э тгээдийг иргэн, хуу лийн этгээд хуу льд заасан ж урмын дагуу үүсгэн б айгуулж бо лно.
30.2.Чиг үүргээ хэрэгжүүлэ х болон нийгмийн хэрэгцээг х ангах з орилг оор төр өөрийн өмчөөр данг аар буюу х амтран хуу лийн этгээд байгуу лж бо лно.
31 дүгээр зүйл. Х уулийн э тгээдийг өөр члөн байгуу лах
31.1.Хуулийн этгээ дийн хөрөнгийг өмчлөгч буюу түүнээс эрх олг ос он байгуу ллага, түүнчлэн үүсгэн байгуу лах баримт бичгээр эрх олг ос он байгуу ллагын шийдвэрээр
хуулийн э тгээдийг хуу льд заасан ж урмын дагуу нийлүүлэ х, нэгтгэх, хуваах, т усг аар лах, өөр члөх замаар өөр члөн байгуулж бо лно.
31.2.Х оёр буюу хэд хэ дэн хуу лийн этгээ дийн үйл ажиллаг ааг зог соо ж, тэдгээрийн эрх, үүрэг , хариуцлагыг шинээр бий болсон хуу лийн этгээ дэд шилжүүлэ хийг хуулийн
этгээ дийг нийлүүлэ х гэнэ.
31.3.Хуулийн э тгээдийн үйл ажиллаг ааг зогсоо ж, түүний эр х, үүрэг, хариуцлагыг өөр хуу лийн этгээдэд шилжүүлэ хийг хуулийн этгээдийг нэгтгэ х гэнэ.
31.4.Хуулийн этгээ дийн үйл ажиллаг ааг зог со ож, түүний эрх, үүрэг , хариуцлагыг шинээр үүсэх хоёр буюу түүнээс дээш хуулийн этгээ дэд шилжүүлэ хийг хуулийн
этгээ дийг хув аах гэнэ.
31.5.Хуулийн э тгээдийн үйл ажиллаг ааг зогсоо хгүйгээр түүний зарим эр х, үүрэг, хариуцлагыг шинээр б айгуулагдсан хуу лийн этгээдэд шилжүүлэ хийг хуулийн этгээдийг
ту сг аар лах гэнэ.
31.6.Х уулийн э тгээд нь з охион б айгуулалтын төрөл, хэ лбэр, үндс эн зорилг оо өөр члөх замаар з охион б айгуулагдаж бо лно.
32 дугаар зүйл. Х уулийн э тгээдийг татан б уулгах
32.1.Х уульд өөрөөр зааг аагүй бол хуулийн э тгээдийг дараахь үнд эслэлээр т атан б уулгана:
/Энэ х эсэгт 2010 оны 4 дүгээр сарын 23-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
32.1.1.өмчлөгч буюу түүнээс эрх олг ос он байгуу ллагын шийдвэр, түүнчлэн хуулийн этгээ дийн үүсгэн байгуу лах баримт бичгээр эрх олг ос он байгуу ллагын
шийдвэр г арсан;
32.1.2.дампуу рсанд тооцсон, хуу лийг удаа дараа б уюу ноцтой зөрчсөн, хуу льд заасан б усад үнд эслэлээр т атан б уулгах т ухай шүүхийн шийдвэр г арсан;
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

32.1.3.үйл ажиллагаагаа явуулах хугацаа дууссан буюу зорилг одоо хүрсэн учир цаашид үйл ажиллаг аагаа үргэ лжлүүлэ х шаар длагагүй гэсэн өөрийнх нь
шийдвэр г арсан;
32.1.4.хуулийн этгээдийг үүсгэн б айгуулсан эр х бүхий б айгууллагын шийдвэр г арсан;
32.1.5.хуульд заасан б усад үнд эслэл.
32.2.Т атан б уулгах ажлыг энэ т ухай шийдвэр г аргасан б айгууллагаас т омилс он комисс эр хлэн гүйцэ тгэнэ.
32.3.Татан б уулгах к омисс нь хуу лийн этгээд татан б уугдсан т ухай нийтэ д мэдээ лнэ.
32.4.Т атан буу лгах комисс оос нэхэмжлэгчдийн өргөдөл хүлээн авах хугацаа нь хуулийн этгээ дийг та тан бууг дсан тух ай нийтэ д мэ дээ лснээс хойш хоёр сараас
баг агүй, з ург аан сараас ихгүй б айна.
32.5.Хуульд өөрөөр зааг аагүй бол татан б уугдаж б айгаа хуу лийн э тгээдэд х олбог дох шаар длагыг дараахь дарааллаар х ангана:
/Энэ х эсэгт 2010 оны 4 дүгээр сарын 23-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
32.5.1.б усдын амь нас, эрүүл мэнд эд учр уулсан гэм х орыг арилгуу лах, татв арын өрийг ху раах болон шүүхийн шийдвэрээр г аргуулах б усад төлбөр;
/Энэ з аалт ад 2019 оны 03 д угаар сарын 22-ны өдрийн хуу лиар нэмэлт ор уулсан./
32.5.2.хэрэг гүйцэ тгэгч буюу татан б уулгах к омисс, тэ дгээртэй адилтг ах бусад э тгээдийн эр х, үүргийнхээ хүрээнд гүйцэ тгэсэн үйл ажиллаг ааны зардал;
32.5.3.дампуу рлын үе д хариуцагчийг дахин хөрөнгөжүүлэ х явцад байгуулсан гэрээ, хэ лцлийн дагуу г аргасан шаар длага;
32.5.4.х адгаламжийн алб ан журмын даа тгалын нөхөн төлбөр;
/Энэ з аалтыг 2013 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуу лиар нэмсэн/
32.5.5.хадгаламж э зэмшигчийн мөнгөн хөрөнгө;
/Энэ заалтын д угаарт 2013 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
32.5.6.хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаг сдад төлөх хөдөлмөрийн хөлс;
/Энэ заалтын д угаарт 2013 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
32.5.7.хуу ль тогтоомжид заасны дагуу б усад э тгээдтэй хийх т ооцоо.
/Энэ з аалтын д угаарт 2013 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
32.6.Т атан бууг даж байг аа хуу лийн этгээ дэд хо лбог дох шаар длагыг ханг ахдаа эхний дарааллын төлбөрийг бүрэн бараг дуулсны дараа түүний дараагийн дарааллын
төлбөрийн шаар длагыг хангах зар чмыг б аримтална.
32.7.Х уулийн этгээ дэд байг аа мөнгөн хөрөнгө нь харилцагчдын шаардлагыг ханг ахад хүрэ лцэ хгүй бол та тан буу лгах комисс түүний бусад эд хөрөнгийг хуульд заасан
журмын дагуу ху далдаж, төлбөрийг б арагдуулж бо лно.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
32.8.Т атан бууг даж байг аа хуулийн этгээ дийн эд хөрөнгө төлбөр төлөхөд хүрэлцэхгүй бол түүний эд хөрөнгийг төлбөл зо хих төлбөрийн хэмжээнд хувь тэнцүүлэн
зо хих дарааллын дагуу х арилцагчдад хуваарилна.
32.9.Харилцагчдын шаар длагыг хангасны дараа үлдс эн эд хөрөнгийг хуу ль ёсны өмчлөгчид, хуу ль буюу дүрэмд заасан бо л эрх бүхий э тгээдэд шилжүүлнэ.
32.10.Т атан б уугдаж б айгаа хуу лийн э тгээдийн э д хөрөнгийг хүлээж ав ах этгээд байхгүй бо л төрийн өмчлөлд шилжүүлнэ.
32.11.Бүр тгэх б айгуу ллага хуу лийн э тгээдийг у лсын бүр тгэлээс х ассан т ухай нийтэ д мэдээ лнэ.
32.12.Х уульд өөрөөр зааг аагүй бол хуулийн э тгээдийг т атан б уулгах ад энэ зүйлийг б аримтална.
/Энэ хэсгийг 2010 оны 4 дүгээр сарын 2 3-ны өдрийн хуу лиар нэмсэн/
Хоёр дугаар дэ д бүлэг
Хуу лийн э тгээдийн төрөл
33 д угаар зүйл. Х уулийн э тгээдийн төрөл
33.1.Ашгийн төлөө хуу лийн этгээдийг нөхөр лөл, компанийн хэ лбэрээр б айгуулна.
33.2.Ашгийн төлөө б ус хуу лийн э тгээдийг х олбоо, сан, х оршооны хэ лбэрээр б айгуулна.
34 дүгээр зүйл. Ко мпани
34.1.Хувьцаа эзэмшигчийн оруулсан хөрөнгө нь то дор хой тооны хувьцаанд хуваагддаг , өөрийн ту сг айлсан хөрөнгөтэй, ашгийн төлөө үндсэн зорилг отой хуулийн
этгээ дийг к омпани гэнэ.
/Энэ хэсэгт 201 1 оны 10 д угаар сарын 06-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
34.2.Компанийн эр х зүйн байдлыг хуу лиар тогтооно.
35 д угаар зүйл. Нөхөр лөл
35.1.Гишүүдийн оруулсан хувь хөрөнгөөс бүрдэх эд хөрөнгөтэй, хүлээсэн үүргээ уг эд хөрөнгө болон гишүүдийн хувийн өмчийн эд хөрөнгөөр хуульд заасны дагуу
хариуцдаг хуу лийн этгээдийг нөхөр лөл гэнэ.
35.2.Нөхөр лөлийн эрх зүйн байдлыг хуу лиар тогтооно.
36 д угаар зүйл. Х ол боо, с ан, хоршоо
36.1.Нэг дмэл, тодор хой з орилг о тавьсан хэ д хэдэн э тгээд сайн ду рын үндсэн дээр нэг дэж б айгуу лсан, гишүүнчлэ л бүхий хуулийн этгээдийг х олбоо гэнэ.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
36.2.Нэг буюу хэд хэ дэн үүсгэн байгуу лагч нийгэмд ашиг ту ст ай, нэгдмэ л зорилг од хүрэ хийн ту лд эд хөрөнгө төвлөрүүлэ х замаар байгуу лсан гишүүнчлэ лгүй хуулийн
этгээ дийг сан гэнэ.
36.3.Х олбоо, сангийн эр х зүйн байдлыг хуу лиар тогтооно.
36.4.Э дийн засгийн болон нийгэм, соёлын нийтлэг хэрэгцээгээ ханг ах зорилг оор хэд хэ дэн этгээ д сайн дураараа нэгдсэн, хамтын удир длаг а, хяналт бүхий дундын эд
хөрөнгө д ээр үндэслэн үйл ажиллаг аа явуулах аар б айгуулсан хуу лийн этгээдийг х оршоо гэнэ.
36.5.Х оршоог үүсгэн байгуу лах, бүртгэх, хоршооны үйл ажиллаг ааг дуусгав ар болгох, хоршооны гишүүнчлэ л, хяналт болон хоршоо той хо лбоо той бусад харилцааг
хуу лиар з охицуу лна.
36.6.Сүм хийд иргэний эр х зүйн харилцаанд оро лцохдоо сангийн эр х зүйн байдлын т алаархи хуу лийн заалтыг мөр дөнө.
37 дугаар зүйл. С ангийн тусгай з охицуу лалт
37.1.С ангийн эр х барих б айгууллага буюу у дирдах зөв лөл нь х андивлагч, д эмжигч, тэ дгээрийн т омилсон төлөөллөөс бүр дэнэ.
37.2.С ангийн эр х барих б айгууллага нь гүйцэ тгэх удир длаг а болон хяналтын б айгууллагыг т омилно.
37.3.Сангийн гүйцэтгэх удир длаг а сангийн дүрэмд нийцсэн үйл ажиллаг аа явуулж, үйл ажиллаг ааны болон санхүүгийн тайланг эрх барих байгуу ллагаараа
хэлэ лцүүлэн хэв лүүлж, олон нийтэ д түгээнэ.
38 дугаар зүйл. С анг татан буулгах жу рам
38.1.Татан буу лгах ажлыг энэ тух ай шийдвэр гарг асан байгуу ллагаас томил огдс он та тан буу лгах комисс эрхлэнэ. Онцгой то хио лдо лд шүүхээс та тан буу лгах өөр
байгуу ллага томилж бо лох бөгөөд тэрээр т атан б уулгах к омиссийн гишүүдийн нэгэн адил х ариуцлага хүлээнэ.
38.2.Санг татан б уулгахдаа өдөр т утмын ажил хэргийг з огсоо ж, б элэн б айгаа э д хөрөнгийг мөнгөөр үнэ лэн тодор хойлж, х арилцагчидт ай тооцоо хийнэ.
38.3.Энэ хуулийн 38.1-д заасны дагуу тооц оо хийсний дараа үлдсэн эд хөрөнгийг та тан бууг дсан сантай зорилг о нэг буюу ижил төстэй зорилг о бүхий нэг, эсхүл хэд
хэдэн э тгээдэд шилжүүлэ х, тийм байгууллага байхгүй т охио лдо лд төрийн өмчид шилжүүлэ х шийдвэр гаргаж бо лно.
III ДЭД ХЭСЭГ
ХЭ ЛЦЭ Л
ТАВ ДУГ ААР БҮЛЭГ
Нийт лэг үндэ слэл
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
39 дүгээр зүйл. Хэ лцэл
39.1.Иргэний эр х, үүргийг үүсгэх, өөрчлөх, шилжүүлэ х, дуусгав ар бо лгох з орилг оор хүс эл з ориг оо илэр хийлсэн иргэн, хуу лийн этгээдийн үйлд эл /эс үйлд эхүй/-г хэ лцэл
гэнэ.
39.2.Нэг э тгээд хүс эл з ориг оо илэр хийлэн хэ лцэл хийж бо лно.
40 дүгээр зүйл. Хүсэ л зоригийн илэр хийлэл хүчин төгөлдөр байх
40.1.Хүс эл з оригийн илэр хийлэл нь нөгөө т ал түүнийг хүлээн ав снаар хүчин төгөлдөр бо лно.
40.2.Нөгөө тал хүсэл з оригийн илэр хийллийг хүлээж ав ахаас у рьдчилан б уюу шууд татг алз сан бо л хүсэл з оригийн илэр хийллийг хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцно.
40.3.Хэ лцэл хийснээс хойш нас барсан, эсхүл эр х зүйн бүрэн чадамжгүй болсон этгээ дийн урьд нь хийс эн хэлцэ л, илэр хийлс эн хүс эл зоригийн илэрхийлэ л хүчин
төгөлдөр хэвээр б айна.
41 дүгээр зүйл. Хүсэ л зоригийг тайл барлах
41.1.Хүс эл з оригийн агуу лгыг тайлбарлахдаа үгийн шуу д утгыг анхаарна.
41.2.Хүсэл зоригийн илэрхийллийн утга ойлг омжгүй бол хүс эл зориг оо илэр хийлэгчийн хэрэгцээ, шаардлага, үг болон үйлд эл, эс үйлд эхүй, бусад нөхцөл, байдалд
дүн шинжилгээ хийх замаар т айлбарлана.
42 д угаар зүйл. Хэ лцлийн хэл бэр
42.1.Хэ лцлийг хуу льд заасан хэ лбэрээр, хуу льд заагаагүй бо л талуу д хэлэлцэн т охиро лцож амаар б уюу бичгээр хийнэ.
42.2.Энгийн хэ лбэртэй бичгийн хэ лцэл нь хүс эл з ориг оо илэр хийлэгч э тгээд гарын үс эг зурснаар хүчин төгөлдөр бо лно.
42.3.Ажил хэргийн хүрээнд т огтсон заншлын дагуу т ехникийн хэрэг слээр шууд хуулбарлан б уулгасан г арын үсгийг түүний э хтэй адилтг ан үзэж бо лно.
42.4.Нотариа таар гэр члүүлбэл з охих хэ лцлийг хийхэ д нотариа т буюу хуу льд заасан б усад э тгээдээр гэр члүүлнэ.
42.5.Но тариа таар гэрчлүүлб эл зо хих хэлцлийг гэрчлээгүй байх ад талуу дын аль нэг үүргээ бүрэн буюу ихэнхийг нь гүйцэ тгэсний дараа нөгөө тал үүнийг хүлээн
зөвшөөрсөн бо лов ч хэ лцлийг но тариа таар гэр члүүлэхээс татг алзв ал үүргээ гүйцэ тгэсэн талын нэ хэмжлэлээр шүүх уг хэ лцлийг хийсэнд тооцож бо лно.
42.6.Өв чин болон бичиг үсэг мэдэхгүйн улмаас гарын үсгээ өөрөө зу рж чадахгүй этгээ дийн итгэмжлэ лээр өөр этгээ д төлөөлөн хэлцэ лд гарын үсэг зу рж болно. Энэ
то хио лдо лд итгэмжлүүлс эн этгээдийн г арын үсгийг б аталг ааж уулсан б айх бөгөөд өөр э тгээдээр г арын үс эг зур уу лах бо лсон шалтг ааныг бичнэ.
42.7.Бичгээр хийс эн хэлцлийг хэ д хэдэн хувь үйлдс эн бол талуу дад үлд эх хувь д ээр харилцан г арын үсгээ з урсан б айвал хэ лцэл хийс эн гэж үзнэ.
42.8.Талууд гол нөхцөлийн хувьд өөрийн хүс эл з ориг оо бо дит үйлдлээр илэр хийлж хэлцэл хийж бо лно.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
42.9.Х ууль б уюу гэрээнд заасан т охио лдо лд хэ лцэл хийх т ухай саналд х ариу өгөхгүй б айгааг хэ лцэл хийхээр хүлээн зөвшөөрсөн гэж үзнэ.
42.10.Энэ хуулийн 42 .1-д зааснаа с бусад то хио лдо лд бичгээр хийх хуу лийн шаардлагыг ханг аагүй хэлцэ л хүчи н төгөлдөр бус байх бөгөөд энэ то хио лдо лд талуу д
хэлцлээр ав сан бүх зүйлээ х арилцан буцааж өгнө.
/Энэ хэсгийг 201 1 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөн найр уулсан/
42.1 1.Энэ хуу лийн 42 .1-д зааснаас бусад то хио лдо лд бичгээр хийх хуулийн шаардлагыг зөрчсөн хэлцлийн талаар маргасан то хио лдо лд энэ хуульд өөрөөр заагаагүй
бол тэ дгээр нь гэр чээр нотл ох эр хээ алдах бо лов ч но то лг ооны б усад хэрэг слээр ното лж бо лно.
/Энэ х эсгийг 201 1 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөн найр уулсан/
42 дүгээр зүйл. Ц ахим хэл бэр ээр хийх х элцэ л
42 .1. Х уульд зааснаар бүр тгүүлэх, нотариа таар гэр члүүлбэл з охих бо лон бичгээр хийхээр заасан хэ лцлийг цахим хэлбэрээр хийж бо лно.
/Энэ хэсэгт 2018 оны 6 д угаар сарын 21-ний өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан./
42 .2.Х уульд өөрөөр заагаагүй бол цахим хэлб эрээр хийх хэлцэ л нь хүс эл зориг оо илэр хийлэг ч этгээ д цахим баримт бичиг үйлдэж, тоон гарын үсэг зу рж илгээснийг
гэрээний нөгөө т ал нь хүлээн зөвшөөр ч тоон г арын үс эг зурснаар хүчин төгөлдөр бо лно.
/Энэ хэсэгт 2017 оны 1 дүгээр сарын 26-ны өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
/Энэ зүйлийг 201 1 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн хуу лиар нэмсэн/
43 дугаар зүйл. Хэ лцэл хийсэн гэ ж үзэх
43.1.Амаар хийх хэ лцлийг дараахь тохио лдо лд хийс эн гэж үзнэ:
43.1.1.хэ лцлийн гол нөхцөлийн т алаар талууд хэлэлцэн т охиро лцсон;
43.1.2.хэ лцэл хийснийг но то лс он пайз, т асалбар зэрэг хэрэг лэж заншсан зүйлийг о лгос он;
43.1.3.хуу ль буюу гэрээнд заасан бол хэ лцэ л хийх тух ай саналд хариу өгөөгүй бөгөөд ийнхүү хариу өгөх тогт оос он хугацаа, эсхүл ердийн боломжит хугацаа
өнгөрсөн.
43.2.Бичгээр хийх хэ лцлийг дараахь тохио лдо лд хийс эн гэж үзнэ:
43.2.1.талууд хүс эл з ориг оо илэр хийлсэн баримт бичиг үйлд эж, гарын үс эг зурсан;
43.2.2.хэ лцэл хийх тух ай саналыг зөвшөөрсөн талын хүсэл зоригийг илэрхийлс эн захидал, цахилгаан, албан бичиг , те лефак с, эдгээр тэй адилтг ах бусад
б аримт бичгийг нөгөө т ал хүлээн авсан;
43.2.3.хуульд зааснаар бүр тгүүлэх буюу но тариа таар гэр члүүлбэл з охих хэ лцлийг ийнхүү бүр тгүүлсэн буюу гэр члүүлсэн;
1
1
1
1
1
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
43.2.4.цахим хэлб эрээр хэлцэ л хийх бол талуу д хүс эл зориг оо илэр хийлс эн цахим баримт бичиг үйлдэж, Цахим гарын үсгийн тух ай хуу льд заасан тоон гарын
үс эг з урсан.
/Энэ з аалтыг 201 1 оны 12 д угаар сарын 15-ны өдрийн хуу лиар нэмсэн/
43.3.Нэг т алын хүсэл з оригийн илэр хийллийг нөгөө т ал хүлээн авснаа өөрийн т одор хой үйлдлээр илэр хийлсэн бол уг хэ лцлийг бо дит үйлдлээр хийг дсэн гэж үзнэ.
43.4.Хэ лцлийн агуу лгыг тодор хойл ох бо ломжгүй бо л уг хэлцлийг хийг дээгүйд т ооцно.
44 дүгээр зүйл. Бо лзол тавьж хийсэн х элцэ л
44.1.Т одор хойгүй байг аа ямар нэгэн үйл явдал бий болсон нөхцөлд хэлцлийг хэрэгжүүлэ х, эсхүл хэлцлийг дуусгав ар болгохоор то хиро лцож хийс эн хэлцлийг болзол
тавьж хийс эн хэлцэл гэнэ.
44.2.Бий болох эс эх нь мэ дэг дэхгүй, эсхүл нэгэнт бий болсныг нь хэлцэ л хийгч талуу д мэ дээ гүй байг аа үйл явдлаас шалтгаалан хэлцэ лд заасан эрх үүрэг нь үүс эхээр
то хиро лцсон бо л хойшлуу лах болзлоор хийс эн хэлцэл гэнэ.
44.3.Бий бо лох эс эх нь мэ дэг дэхгүй б айгаа үйл яв дал бий бо лсноор хэлцлийг дуу сгав ар бо лгохоор т охиро лцсон бо л өөр члөгдөх бо лзлоор хийс эн хэлцэл гэнэ.
44.4.Үйл яв дал ирээдүйд бий бо лох эс эх нь хэ лцэл хийгч э тгээдийн хүс эл з ориг оос шалтг аалахаар байвал энэ зүйлийн з охицуу лалт үйл члэхгүй.
45 д угаар зүйл. Бо лзол тавьж хийсэн х элцэ л хүчин төгөлдөр б ус байх
45.1.Бо лзол нь хуу лийн шаардлагад нийцээгүй буюу нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харш эсхүл илтэд бие лэгдэх бо ломжгүй бол хэ лцэ л
хүчин төгөлдөр б ус б айна.
46 д угаар зүйл. Бо лзол хүчин төгөлдөр б ус бо лох
46.1.Үйл яв дал тодор хой хуг ацаанд бий бо лох бо лзол т авьж хэ лцэл хийс эн нөхцөлд уг үйл яв дал дурдсан хуг ацаанд бо лоогүй бо л болзол хүчин төгөлдөр б ус бо лно.
46.2.Т одор хой хуг ацаа зааг аагүй болзол хэ дийд ч хэрэгжиж бо лно.
46.3.Болзолд заасан үйл яв дал хэзээ ч бий бо лохгүй нь илт бо лсон т охио лдо лд бо лзол хүчин төгөлдөр б ус бо лно.
47 д угаар зүйл. Бо лзол хангаг дсан гэ ж үзэ х
47.1.Үйл явдал то дор хой хугацаанд бий болохгүй гэсэн болзлоор хэлцэ л хийс эн бөгөөд үйл явдал бий болохгүй нь тогт оос он хугацаа өнгөрөхөөс өмнө то дор хой
бо лсон бо л болзол х анг агдсан гэж үзнэ.
48 д угаар зүйл. Бо лзол тавьж х элцэ л хийсэн э тгээдийн үүр эг
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
48.1.Бо лзол т авьж хэ лцэл хийс эн этгээд бо лзолд заасан үйл яв дал бий болохоос өмнө эсрэг т ал үүргээ гүйцэтгэхэд саад бо лох үйлд эл хийх эр хгүй.
48.2.Болзол бий бо лсноор өөр т нь ашиггүй б айх тал нь бо лзол бий бо лохо д шу дарга бусаар саад бо лсон бо л болзол бий бо лсонд т ооцно.
48.3.Бо лзол бий бо лсноор өөр т нь ашигтай байх т ал нь бо лзол бий бо лохо д шу дарга бусаар нөлөөлсөн бо л болзол бий бо лоогүй гэж үзнэ.
48.4.Бо лзол нь то дор хой хугацаанд бий болохо д уг этгээ д энэ хуулийн 48.1-д заасан үйлдлийг нэгэнт хийчихсэн байсан бол түүнээс болж эсрэг талдаа учруулсан гэм
хорыг арилг ах үүрэгтэй.
49 дүгээр зүйл. Бир жийн хэлцэ л
49.1.Биржийн гүйлгээнд ор уулах эд хөрөнгө буюу эд хөрөнгийн эрх /эд хөрөнгө, үнэт цаас гэх мэ т/-ээ харилцан шилжүүлэ х тух ай хэлцлийг хууль тогт оомжид заасан
журмын дагуу б айгуулж, биржид бүр тгүүлнэ.
49.2.Хууль, тух айн төрлийн хэлцлийн шинж байдалд харшлахгүй бол биржийн хэлцэ лд түүний агуулгад нийцүүлэн зо хих гэрээ /худалдах-ху далдан авах, комиссийн
зэрэг/-ний ж урмыг хэрэг лэж болно.
49.3.Талуудын ху далдааны нууцыг агуу лсан, тэдний зөвшөөрөлгүйгээр мэ дээ лж бо лохгүй нөхцөлийг биржийн т ухай хуу ль тогтоомжоор т одор хойлно.
49.4.Биржийн хэлцэ л байгуу лах, түүнээс үүсэх эр х, үүрэгтэй хо лбог дон гарсан маргааныг эрх бүхий байгуу ллага хянан хэлэ лцэж шийдвэр лэх бөгөөд уг шийдвэрийн
талаар т алууд шүүхэ д гомдо л гарг аж бо лно.
50 дугаар зүйл. Зөвшөөр лөөр хийх хэлцэ л
50.1.Хэ лцэл хүчин төгөлдөр байх зайлшгүй нөхцөл болсон зөвшөөрөл олг ох эр х, үүрэг бүхий гурав дагч этгээ д уг зөвшөөр лийг олг ос он буюу олг охоос та тг алз сан
тух айг аа хэ лцлийн т алуудад нэгэн адил мэ дээ лнэ.
50.2.Зөвшөөр лийг тухайн хэ лцэлд б аримт лах хэ лбэрээр хийхийг шаар дахгүй.
50.3.Хүчин төгөлдөр байх нь гурав дагч этгээ дийн зөвшөөр лөөс шалтг аалах хэлцлийг гурав дагч этгээ дийн зөвшөөр лөөр хийсэн бол энэ хуулийн 54.5-д заасан журам
нэгэн адил х амаарна.
51 дүгээр зүйл. Зөвшөөр лөө хүчингүй болгох
51.1.Хэрэв талуу д нэгэнт олг ос он зөвшөөр лийн үндсэн дээр хэлцэ л хийх зорилг оор ямар нэгэн үр даг авар бий болгоогүй бол зөвшөөрөл олг ос он этгээ д урьдчилан
о лг ос он зөвшөөр лөө хэлцэл хийхээс өмнө хүчингүй бо лгож бо лно. Зөвшөөр лийг хүчингүй бо лгос он т ухай т алуу дад мэ дэг дэнэ.
52 д угаар зүйл. Зөвшөөр лийг буцааж х эрэглэ хгүй байх нөхцөл
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
52.1.Хэ лцлийг зөвшөөрөл олг ох эр х бүхий этгээ дийн шийдвэрээр хо жим дэмжин зөвшөөрөхөөс өмнө буюу албадан биелүүлэ х журмаар, эсхүл дампуу рлын хэрэг
гүйцэ тгэгчээс э д хөрөнгийг захиран зарцуу лахтай х олбоо той хийс эн үйл ажиллаг аа нь энэ хуулийн 42.1-42.3-т зааснаас үл х амааран хүчин төгөлдөр байна.
53 дугаар зүйл. Эр х олгогдоогүй э тгээдийн үйлдэ л хүчин төгөлдөр байх
53.1.Эрх олгогдоогүй э тгээдийн хийс эн үйлдлийг бүрэн эр х бүхий этгээд хожим д эмжин зөвшөөрсөн бо л уг үйлдлийг хүчин төгөлдөр гэж үзнэ.
54 дүгээр зүйл. Насанд хүрээгүй буюу 14-өөс 18 хүр тэлх насны иргэн зөвшөөрөлгүй хийсэн х элцэ л
54.1.Насанд хүрээгүй иргэнтэй хэлцэ л хийгч этгээ д уг хэлцлийг дэмжс эн зөвшөөрөл олг осноо нотл охыг хууль ёсны төлөөлөгчөөс хүсвэл тэрээр зөвшөөрөх эсэхээ 14
хоногийн до тор бичгээр мэ дэг дэнэ. Энэ т охио лдо лд хуу ль ёсны төлөөлөгчөөс насанд хүрээгүй э тгээдэд у рьд о лгос он зөвшөөрөл б уюу татг алзал хүчин төгөлдөр б ус бо лно.
54.2.Энэ хуу лийн 54.1-д заасан хуг ацаанд хариу өгөөгүй бо л зөвшөөрөл олгохоос т атг алз сан гэж үзнэ.
54.3.Насанд хүрээгүй этгээ д хуу ль ёсны төлөөлөгчийн зөвшөөрөлгүйгээр хэлцэ л хийснээс хойш насанд хүрвэл хүс эл зоригийн илэрхийллээ хүчин төгөлдөр байлг ах
эсэхийг өөрөө шийднэ.
54.4.Насанд хүрээгүй э тгээдтэй хэ лцэл хийс эн этгээд нь түүний хуу ль ёсны төлөөлөгчөөс уг хэ лцлийг дэмжсэн зөвшөөр лийг авахаас өмнө хэ лцлээс татг алзах эр хтэй.
54.5.Х ууль ёсны төлөөлөгч нь насанд хүрээгүй этгээ дэд хэлцэ л хийх зөвшөөрөл өгсөн болов ч түүнийгээ ното лс он баримтыг нөгөө талд өгөөгүй бол хэлцэ л хийгч
нөгөө т ал хэлцлээс т атг алзах эр хтэй.
55 д угаар зүйл. Нас анд хүрээгүй буюу 14-18 хүр тэлх насны иргэний бие дааж хийх х элцэ л
55.1.Х ууль ёсны төлөөлөгч буюу түүний зөвшөөрөлтэйгээр гурав дагч этгээ дээс насанд хүрээгүй иргэнд өөрийн үзэмжээр захиран зарцуулах эрх олг он шилжүүлс эн
хөрөнгийн хувьд насанд хүрээгүй э тгээд бие даан хэ лцэл хийх эр хтэй.
55.2.Насанд хүрээгүй иргэн хийхийг хуу лиар зөвшөөрснөөс бусад нэг т алын хэлцэлд энэ хуу лийн 55.1 х амаарахгүй.
ЗУРГ АДУГ ААР БҮЛЭГ
Хүчин төгөлдөр б ус х элцэ л
56 д угаар зүйл. Хүчин төгөлдөр б ус байх х элцэ л
56.1.Дараахь хэ лцэл хүчин төгөлдөр б ус б айна:
56.1.1.хуу ль зөрчсөн б уюу нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан су ртахууны хэм хэмжээнд х аршилсан хэлцэл;
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
56.1.2.дүр үзүүлэн хийс эн хэлцэл;
56.1.3.өөр хэ лцлийг халхавчлах з орилгоор хийс эн хэлцэл;
56.1.4.үнэн санаанаасаа б ус, хөнгөмсгөөр х андаж, түүнийгээ илэрнэ гэж у рьдаас тооцож, т одор хой хүс эл з ориг илэр хийлэн хийс эн хэлцэл;
56.1.5.эр х зүйн чадамжгүй э тгээдийн хийс эн хэлцэл;
56.1.6.с этгэцийн өвчни й улмаас өөрийн үйлдлийн учир хо лбог длыг ойлгохгүй, өөрийгөө зөв удир даж чадахгүй болсон иргэн эрх зүйн бүрэн чадамжгүй гэж
албан ёс оор тооцогдоогүй б айхдаа хийс эн хэлцэл;
56.1.7.эр х зүйн бүрэн чадамжт ай этгээд үйлдлийнхээ учир х олбог длыг ойлг ох чадв аргүй бо лсон б уюу с этгэцийн түр з уурын саа талд орс он үедээ илэр хийлсэн
хэлцэ л;
56.1.8.хуу лиар тогтоос он хэ лбэрийг зөр чсөн, хуульд заасан т охио лдо лд з охих э тгээдийн зөвшөөрөлгүй хийс эн хэлцэл;
56.1.9.хуу лийн этгээд үйл ажиллаг ааныхаа үндс эн зорилгыг зөр чиж хийсэн хэлцэл;
56.1.10.д ээр дурдсан хүчин төгөлдөр б ус хэ лцлийн үндс эн дээр хийс эн бусад хэ лцэл.
56.2.Энэ хуулийн 56.1-д заасан хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооц ох нөхцөлийг талуу д хэлцэ л хийснээс хойш мэдсэн бөгөөд уг хэлцэ л нь өөр хэлцлийн
шаар длагад нийцэж б айгаа т охио лдо лд т алуу д хүсвэ л шаардлагад нийцэж б айгаа хэ лцлийг хүчин төгөлдөр гэж үзнэ.
56.3.Энэ хуулийн 56.1.2-56.1.4, 56.1.8-д заасан хэлцлийг хийсэн этгээ д уг хэлцлээр илэрхийлс эн хүс эл зориг оо хүчин төгөлдөр болохыг хо жим хүлээн зөвшөөр ч,
хуульд заасан хэ лбэрээр илэр хийлсэн бол шинээр хийс энтэй адилтгаж хүчин төгөлдөр хэ лцэл гэж үзнэ.
56.4.Сонир хогч э тгээд хүчин төгөлдөр б ус хэ лцлийн үр даг аврыг арилгуу лахаар шаар даж болно.
56.5.Энэ хуу лийн 56.1-д заасан хэ лцэл хийс эн талуу д нь уг хэ лцлээр шилжүүлс эн бүх зүйлээ харилцан буцааж өгөх, бо ломжгүй бо л үнийг төлөх үүрэгтэй.
56.6.Хүчин төгөлдөр б ус хэ лцэл хийс эн бур уут ай э тгээд нь б усдад учр уулсан х охир лыг нөхөн төлнө.
57 д угаар зүйл. Хүчин төгөлдөр б ус гэ ж тооцо ж болох х элцэ л
57.1.Шүүх хуу льд заасан үнд эслэл, журмын дагуу с онирхогч э тгээдийн нэ хэмжлэлээр хэлцлийг хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцож бо лно.
57.2.Шүүхээс хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцсон хэ лцэл нь хийс эн үеэсээ хүчин төгөлдөр б ус б айна.
57.3.Гэрээгээр т охирс он хэ лбэрийг зөр чсөн хэлцлийг шүүх с онирхогч э тгээдийн нэ хэмжлэлээр хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцож бо лно.
57.4.Хэ лцэл хийгч этгээ д нь хүс эл зориг оо бичгээр илэрхийлэ х буюу тооц оо хийхд ээ илэр хий алдаа гарг асан нь хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооц ох үнд эслэ л
болохгүй бөгөөд ийм алдаа г аргасан э тгээд түүнийгээ засах эр хтэй б айна.
58 дугаар зүйл. Ноцт ой төөрөгдлийн улмаас хийсэн х элцэ л
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
58.1.Ноцт ой төөрөгдлийн үндс эн дээр хүс эл з ориг оо илэр хийлэн хийс эн хэлцлийг шүүх хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцож бо лно.
58.2.Дараахь т охио лдо лд ноцт ой төөрөг дсөн гэж үзнэ:
58.2.1.хэлцэл хийгч э тгээд хэ лцэл хийхд ээ хүссэн хэлцлээс ээ өөр хэ лцлийг зөвшөөрөн хийс эн;
58.2.2.хэлцэл хийгч э тгээд хүсс эн хэлцлийнхээ агуу лгыг эндүүрсэн.
58.3.Дараахь т охио лдо лд ноцт ой төөрөг дсөн гэж үзэж бо лно:
58.3.1.хэлцэл хийгч нөгөө т ал болох э тгээ д, түүний хувийн шинж б айдал нь хэлцэл хийх г ол үнд эслэл болсон бөгөөд энэ т алаар төөрөгдсөн;
58.3.2.хэлцлийн зүйлийн үнийг т одор хойл охо д а ч холбог дол бүхий э д зүйлийн шинжийн т алаар төөрөгдсөн;
58.3.3.хэлцэл хийх г ол үнд эслэл болсон эр хийн т алаар төөрөг дсөн;
58.3.4.тохиро лцооны зүйл б айсан сэд элтийн т алаар төөрөг дсөн.
58.4.Төлөөлөгч буюу зуучлагч нь төлөөлүүлэгч буюу үйлчлүүлэгчийнхээ хүсэл зоригийн илэрхийллийг бур уу ташаа мэдээ лсний үндсэн дээр хийс эн хэлцлийг энэ
хуулийн 58.2-т х амааруулж бо лно.
58.5.Хэ лцэл хийгч нөгөө тал нь марг аж байг аа талын хүсэлтийн дагуу хэлцлийг биелүүлэ хийг зөвшөөрсөн бол төөрөг длийн улмаас хийсэн хэлцлийг хүчин төгөлдөр
бус гэж т ооцож бо лохгүй.
58.6.Төөрөг длийн улмаас хэ лцэл хийс эн этгээд төөрөг дсөн болохоо мэ дмэгц нөгөө т алдаа нэн дар уй мэдэг дэх үүрэгтэй.
58.7.Хэ лцлийн нэг тал хайхрамжгүйгээс төөрөгдсөн, эсхүл энэ хуулийн 58.4-т заасан үндэслэ лээр хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооцуу лсан бол гэм бур уут ай
этгээ д хэ лцлийн нөгөө тал болон гурав дагч этгээ дэд учр уулсан гэм хорыг арилг ах үүрэгтэ й. Ийнхүү төөрөгдөж байг ааг нөгөө тал нь мэдэж байсан, мэдээгүй болов ч мэ дэх
ёст ой, мэ дэх бо ломжт ой байсан бо л түүнд учирсан гэм х орыг арилгах үүрэг үүс эхгүй.
59 дүгээр зүйл. Х ууран м эх элж хийсэн х элцэ л
59.1.Хэ лцэл хийх зорилг оор бусдыг хууран мэхэлс эн бол мэ хлэг дсэн этгээ д уг хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооцуу лахаар шаар дах эрхтэй. Энэ то хио лдо лд
хууран мэ хэлс эн э тгээд ашиг х онжоо олох, эсхүл мэ хлэгдсэн э тгээдэд гэм х ор учруулах з орилг отой б айсан эс эх нь хэ лцлийг хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцохо д нөлөөлөхгүй.
59.2.Хэ лцэл хийхэ д саад болох нөхцөл бай длыг хэлцэ л хийгч нэг тал нь нуун дарагдуулсныг нөгөө тал хо жим мэдсэн бол хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж
тооцуу лахаар шаар дах эрхтэй.
59.3.Г урав дагч этгээ д хуу ран мэхэлс эн то хио лдо лд уг хэлцлээс ашиг олж байг аа этгээ д ийнхүү хууран мэхэлснийг мэдэж байсан буюу мэдэх ёст ой байсан бол
мэ хлүүлс эн этгээд хэ лцлийг хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцуулахаар шаар даж болно.
59.4.Сонир хогч этгээ д энэ зүйлд заасан хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооцуу лах үндэслэ л байг ааг мэдсэнээс хойш нэг жилийн дотор нөгөө талдаа гомдлын
шаар длага гарг ах эр хтэй.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
60 д угаар зүйл. Хүч х эрэглэ ж хийсэн х элцэ л
60.1.Нөгөө тал, эсхүл гурав дагч этгээ дийн зүгээс хүч хэрэг лэн буюу хүч хэрэг лэхээр заналхийлэн хэлцэ л хийлгэс эн бол хэлцэ л хийгч этгээ д уг хэлцлийг хүчин
төгөлдөр б ус гэж т ооцуулахаар шаар дах эрхтэй.
60.2.Хэ лцэл хийгч этгээ дэд өөр т нь буюу түүний гэр бүлийн гишүүд, садан төрөл, ойр дотны бусад этгээ дэд, эсхүл тэдний эд хөрөнгөд нь аюу л учирна гэж итгүүлж
үнэмшүүлснийг хүч хэрэг лэсэн гэж үзнэ.
60.3.Хүч хэрэг лэн хэлцэл хийлгэс эн бол хэлцэл хийгч э тгээд нь уг хэ лцэл хийснээс х ойш нэг жилийн до тор нөгөө т алдаа гомдлын шаар длага гарг ах эр хтэй.
61 дүгээр зүйл. Хэ лцлийн зарим хэсэг хүчин төгөлдөр б ус бо лох
61.1.Хэ лцлийн зарим хэсэг хүчин төгөлдөр бус гэж тооц огдс он болов ч үлдс эн хэс эг нь уг хэлцлийн зорилтыг ханг аж чадахуйц байв ал хэлцэ л хүчин төгөлдөр хэвээр
үлдэнэ.
61.2.Энэ зүйлд энэ хуу лийн 202.5 нэгэн адил х амаарна.
ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
Төлөөлөл
62 д угаар зүйл. Хэ лцэлд төлөөлөх
62.1.Хэ лцлийг төлөөлөгчөөр дамж уулан хийж бо лно.
62.2.Хэлцлийг төлөөлөгчөөр дамжуулан хийхийг хуулиар хориг лос он, эсхүл хэлцлийн шинж чанараас шалтгаалан хэлцэ л хийгч заавал биечлэн хийвэл зо хих
хэ лцлийг төлөөлөгчөөр дамж уулан хийж бо лохгүй.
62.3.Төлөөлөгчийн бүрэн эр х хуулийн дагуу б уюу итгэмжлэ лийн үндсэн дээр үүснэ.
62.4.Төлөөлөгч итгэмжлэ лээр эрх олгос он үйл ажиллаг ааг биечлэн гүйцэ тгэх үүрэгтэй.
62.5.Итгэмжлэ лд уг үйл ажиллаг ааг бусдаа р гүйцэ тгүүлж болохоор заасан, эсхүл итгэмжлэгчийн ашиг сонир хлын үүднээс зайлшгүй шаардлагатай байв ал
итгэмжлэ лийг шилжүүлж бо лно.
62.6.Шилжүүлсэн итгэмжлэ лийн хугацаа үндсэн итгэмжлэ лийн хугацаанаас их байж болохгүй. Үндсэн итгэмжлэ л дуу сгав ар болсноор шилжүүлс эн итгэмжлэ л нэг адил
дуусгав ар бо лно.
62.7.Төлөөлөгч эрхээ бусдад шилжүүлс эн тух ай болон итгэмжлэ лийг шилжүүлэн авсан этгээ дийн талаар төлөөлүүлэгчид мэдэг дэх үүрэгтэй. Энэ үүргээ биелүүлээгүй
бол эр х шилжүүлэн ав сан этгээдийн үйл ажиллаг аанаас бий болох үр даг аврыг төлөөлөгч х ариуцна.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
63 д угаар зүйл. Төлөөлөгч
63.1.Итгэмжлэ лээр төлөөлөхөд төлөөлөгч нь иргэний эр х зүйн бүрэн, бүрэн бус, эсхүл хязг аарлагдмал чадамжт ай иргэн болон хуу лийн э тгээд байж бо лно.
63.2.Төлөөлөгч төлөөлүүлэгчээс олг ос он бүрэн эрхийн хүрээнд, түүний нэрийн өмнөөс гура вдагч этгээ дтэй хэлцэ л хийх бөгөөд уг хэлцлээс үүсэх эр х, үүрэг нь гагцхүү
төлөөлүүлэгчид бий бо лно.
63.3.Төлөөлөгч нь бүрэн эр хээ шударгаар, төлөөлүүлэгчийн эр х, хууль ёсны ашиг с онирхо лд нийцүүлэн хэрэгжүүлэ х үүрэгтэй.
63.4.Энэ хуулийн 63.3-т заасан үүргээ бие лүүлээгүйгээс төлөөлүүлэгчид учирсан гэм х орыг төлөөлөгч хариуцан арилгах үүрэгтэй.
63.5.Хууль ёсны төлөөлөгчийнх нь зөвшөөр лийг авалгүйгээр иргэний эрх зүйн бүрэн бус буюу хязгаарлагдмал чадамжт ай иргэнээр төлөөлүүлс эн этгээ д нь ийнхүү
төлөөлүүлснээс б усдад учр уулсан гэм х орыг өөрөө х ариуцна.
64 дүгээр зүйл. Төлөөлөх бүр эн эрх
64.1.Төлөөлүүлэгч нь төлөөлөгч болон түүнтэ й хэ лцэ л хийх гурав дагч этгээ дэд төлөөлүүлэ х тух айг аа болон төлөөлөгчийн бүрэн эрхийн талаар амаар буюу бичгээр
мэдэг дс энээр төлөөлөгчид бүрэн эр х олгож бо лно.
64.2.Бичгээр о лгос он итгэмжлэ л нь дараахь шаар длагыг хангасан б айвал з охино:
64.2.1.итгэмжлэ лд төлөөлүүлэгч г арын үсэг зурсан б айх, хуу лийн этгээдийн итгэмжлэ лд эрх баригч г арын үс эг зурж, т амга, тэмд эг дарсан б айх;
64.2.2.хуулийн этгээ дийн эд хөрөнгийг хүлээн авах, бусдад шилжүүлэ х, захиран зарцуулах эрх олг ос он итгэмжлэ лд эрх баригчаас гадна нягтлан бодогч
гарын үс эг зурсан б айх;
64.2.3.о лгос он он, сар, өдрийг заах;
64.2.4.хуу льд заасан бо л нотариа таар гэр члүүлэх;
64.2.5.итгэмжлэ лийг тодор хой хуг ацаагаар олгох бо л хуг ацааг заах.
64.3.Энэ хуу лийн 64.2-т заасан шаар длагыг хангаагүй итгэмжлэ л хүчин төгөлдөр б ус б айна.
64.4.Цэргийн алба хаагчийн итгэмжлэ лийг түүний алба хааж байг аа анги, байгуу ллагын удир длаг а, хориг длын итгэмжлэ лийг хорих байгуу ллагын дарга гэр чилж
болно.
/Энэ х эсэгт 2016 оны 9 дүгээр сарын 01-ний өдрийн хуу лиар өөрчлөлт ор уулсан/
64.5.Т одор хой хуг ацаагаар олгох итгэмжлэ л гурван жилээс илүүгүй хуг ацаагаар, хуг ацаа зааг аагүй итгэмжлэ л олгос он өдрөөс х ойш нэг жил хүчин төгөлдөр б айна.
64.6.Хуульд өөрөөр зааг аагүй бол төлөөлөгчөөр дамж уулан хийх хэ лцлийн хэлбэрт т авиг дах шаар длага төлөөлүүлэ х хүсэл з ориг оо илэр хийлэхэд х амаарахгүй.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
65 д угаар зүйл. Төлөөлөх бүр эн эрхийг хүлээн зөвшөөрөх
65.1.Нэг этгээ д өөрийгөө төлөөлөх бүрэн эрхтэй гэсэн ойлг олтыг нөгөө этгээ дэд өгөхөөр нөхцөл бүрдүүлснээс нөгөө этгээ д нь төлөөлөх бүрэн эрхтэй гэж ойлг он
түүнийг шударг аар төлөөлөн гурав дагч этгээ дтэй хэлцэ л хийс эн бол өөрийгөө төлөөлүүлэ хээр ойлголт өгсөн этгээ д төлөөлсөн этгээ дийн бүрэн эрхгүй байсныг ашиглаж
болохгүй.
65.2.Төлөөлөгч нь бусдыг төлөөлж байг аагаа мэ дэг дэлгүйгээр хэлцэ л хийс эн бол түүнтэ й хэлцэ л хийс эн этгээ д бусдыг төлөөлж байг аа этгээ дтэй хэлцэ л хийж
байг аагаа мэ дэх ёст ой байсан т охио лдо лд төлөөлүүлэгчид хэ лцлийн үр дагавар үүснэ.
65.3.Хэ лцлийн нөгөө т алд хэнтэй хэлцэл хийж б айгаа нь а ч холбог долгүй б айсан бо л энэ хуу лийн 65.2 нэгэн адил х амаарна.
66 дугаар зүйл. Төлөөлүүлэгчийн хүсэ л зоригийн илэр хийллийн дав уу байдал
66.1.Төлөөлөгч хүсэл зоригийг ханг алтгүй илэрхийлж, хүссэн үр даг аврыг бий болгож чадаагүйгээс хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооцуу лах бол төлөөлүүлэгчийн
хүс эл з оригийн илэр хийллийг илүү х аргалзан үзнэ.
66.2.Хэрэв төлөөлөгч нь төлөөлүүлэгчээс итгэмжлэ лээр олг ос он бүрэн эрх, өгсөн зааврын дагуу хэлцэ л хийс эн бол төлөөлүүлэгч өөрөө сайн мэдэж байсан буюу
мэ дэх ёст ой байсан нөхцөл б айдлын талаар төлөөлөгч мэ дээгүй гэ х үндэслэлээр хэ лцлийг хүчин төгөлдөр б ус гэж т ооцуулахаар шаар дах эрхгүй.
67 дугаар зүйл. Төлөөлөл өөр члөгдөх, д уусгав ар бо лох
67.1.Төлөөлөх бүрэн эрх хүчингүй болсон бую у өөр члөлт орсон бол энэ тух ай анх бүрэн эрх олг ос он тэр хэлб эрээр гурав дагч этгээ дэд мэ дэг дэнэ. Энэ шаар длагыг
ханг аагүй т охио лдо лд уг өөр члөлтийг гу равдагч э тгээдийн хувьд хэ лцэл хийх үе д мэдэж б айсан, эсхүл мэ дэх ёст ой байснаас б усад т охио лдо лд т алуу д ашиг лахыг х ориглоно.
67.2.Төлөөлөл дараахь үнд эслэлээр дуу сгав ар бо лно:
67.2.1.төлөөлөгч бүрэн эр хээсээ татг алз сан;
67.2.2.төлөөлүүлэгч нь өөрийн о лгос он бүрэн эр хийг хүчингүй бо лгос он;
67.2.3.хуу ль буюу гэрээнд өөрөөр зааг аагүй бол төлөөлүүлэгч б уюу төлөөлөгч нас б арсан, эсхүл эрх зүйн бүрэн чадамжгүй бо лсон;
67.2.4.итгэмжлэ л олгос он хуу лийн э тгээдийн үйл ажиллаг аа дуусгав ар бо лсон;
67.2.5.бүрэн эр хийг хэрэгжүүлс эн;
67.2.6.бүрэн эрх хэрэгжүүлэх хугацаа дуу ссан;
67.2.7.хуу лиар тогтоос он төлөөлүүлэ х үндэслэл дуу сгав ар бо лсон бо л хуульд заасан ж урмаар.
67.3.Хэ дийд ч төлөөлүүлэгч итгэмжлэлээ хүчингүй болгох, төлөөлөгч итгэмжлэлээс та тг алзах эрхтэй. Энэ эрхийг эдлэ хгүй гэж то хирс он хэлцэ л хүчин төгөлдөр бус
б айна.
67.4.Төлөөлөгч нь бүрэн эр х дуусгав ар бо лсныг мэ дмэгц итгэмжлэ лийг төлөөлүүлэгчид б уцааж өгөх үүрэгтэй.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
67.5.Төлөөлүүлэгч нь итгэмжлэ лийг хүчингүй болгос он тух ай төлөөлөгч буюу гурав дагч этгээ дэд шуу д, эсхүл тэдэнд хүргэ х бо ломжт ой алб ан ёсны мэдээ ллийн
хэрэг слээр дамж уулан мэ дэг дэнэ.
67.6.Итгэмжлэ л дуусгав ар бо лсныг мэ дээгүй б уюу мэдэх бо ломжгүй б айхдаа төлөөлөгчөөс б усад э тгээдтэй хийс эн хэлцэл хүчин төгөлдөр хэвээр үлд энэ.
68 дугаар зүйл. Төлөөлөх бүр эн эрхгүй э тгээдийн хийсэн х элцэ л
68.1.Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээ д бусдын нэрийн өмнөөс гурав дагч этгээ дтэй дур мэ дэн хэлцэ л хийс эн бол уг хэлцэ л хүчин төгөлдөр байх эсэх нь төлөөлүүлс эн
этгээ дийн зөвшөөр лөөс шалтгаална.
68.2.Хэрэв хэ лцэл хийгч гу равдагч э тгээд нь төлөөлүүлс эн этгээдээс уг хэ лцлийг д эмжсэн зөвшөөрөл о лгохыг хүсвэ л түүнд зөвшөөрөл о лгож бо лно.
68.3.Зөвшөөр лийг 14 хоногийн до тор о лгоно. Энэ хуг ацаанд хариу өгөөгүй бо л зөвшөөрөл олгохоос т атг алз сан гэж үзнэ.
68.4.Хэ лцэл хийгч гурав дагч этгээ д хэ лцэ л хи йх үедээ төлөөлөгчийн бүрэн эрхгүй болохыг мэдэж байснаас бусад то хио лдо лд төлөөлүүлс эн этгээ дээс уг хэлцлийг
дэмжс эн зөвшөөр лийг олгохоос өмнө хэ лцлээсээ татг алзах эр хтэй.
69 дүгээр зүйл. Төлөөлөх бүр эн эрхгүй э тгээдийн хариуцлага
69.1.Төлөөлөгч бүрэн эрхээ ното лж чадаагүй , төлөөлүүлс эн этгээ д уг хэлцлийг дэмжс эн зөвшөөр лийг олг охоос та тг алз сан бол ду р мэ дэн хэлцэ л хийс эн этгээ д
хэлцлээр хүлээс эн үүргийг хэлцлийн нөгөө т алын шаардлагаар бие лүүлэх, эсхүл нөгөө т алд учирсан гэм х орыг арилгах үүрэгтэй.
69.2.Гурав дагч этгээ д нь төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээ дтэй хэлцэ л хийснээ мэдсэн, эсхүл мэдэх ёст ой байсан бол төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээ д уг хэлцлээс бий
болсон үр даг аврыг хариуцахгүй.
69.3.Иргэний эрх зүйн чадамж нь хязг аарлагдсан буюу бүрэн бус чадамжт ай төлөөлөгч нь хуу ль ёсны төлөөлөгчийн зөвшөөрөлтэйгээр өөр этгээ д /төлөөлүүлэгч/-ийг
төлөөлснөөс б усад т охио лдо лд х ариуцлаг а хүлээхгүй.
70 дугаар зүйл. Төлөөлөгч өөр тэйгээ хэлцэ л хийхгүй байх
70.1.Төлөөлөгч нь төлөөлүүлэгчийн нэрийн өмнөөс өөр тэйгөө, түүнчлэн гуравдагч э тгээдийн нэрээр өөрөө төлөөлүүлэгчтэй хэ лцэл хийхийг х ориглоно.
IV ДЭ Д ХЭСЭГ
ИРГЭНИЙ ЭР Х ЗҮЙ ДЭХ ХУГАЦАА
НАЙМД УГААР БҮЛЭГ
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хугац ааг т одор хойл ох, т оолох
71 дүгээр зүйл. Х угацаа тодор хойл ох
71.1.Х ууль, хэ лцэл буюу шүүхийн шийдвэрээр т огтоос он хуг ацааг ху анлийн он, сар, өдөр, г аригаар б уюу жил, у лирал, сар, до лоо х оног , хоног , цаг аар т одор хойлно.
71.2.Х угацааг зайлшгүй бий бо лох үйл яв длаар тодор хойлж бо лно.
72 дугаар зүйл. Х угацаа тоолох жу рам
72.1.Х угацааг т оолохдоо т огтоос он он, сар, өдрөөс, эсхүл уу л хугацаа у лиран өнгөрсөн б уюу үйл явдал болж өнгөрсний дараахь өдөр, цаг аас эхлэн т оолно.
72.2.Т оолох хуг ацааны эц сийн өдөр ажлын б ус өдөр б айвал түүний дараагийн ажлын өдөр уг хуг ацаа дуусна.
72.3.Хугацааг ямар нэгэн үүрэг гүйцэтгэхийн ту лд тогт оос он бөгөөд хэлцэ лд өөрөөр заагаагүй бол хуг ацааны эцсийн өдрийн хорин дөрвөн цагийн дотор уг үүргийг
гүйцэ тгэсэн б айна.
72.4.Үүргийг ямар нэгэн байгуу ллагад гүйцэ тгэх ёст ой байсан бол зо хих журмаар тогт оос он уг байгуу ллагын ажлын өдөр буюу үйлдвэр лэлийн ажиллаг аа дуу сах
эцсийн цагийн до тор гүйцэ тгэнэ.
72.5.Баримт бичгийг тогт оос он хугацааны эцсийн өдрийн хорин дөрвөн цагийн дотор шуу дан, харилцаа хо лбооны байгуу ллагад шилжүүлс эн бол түүнийг хугацаанд
нь гүйцэ тгэсэн гэж үзнэ.
72.6.Ц аг хугацааг т оолохдоо ху анлийн жилийг арв ан хоёр сараар, х агас жилийг з ург аан сараар, у лирлыг гу рван сараар, х оногийг хорин дөрвөн цаг аар тоолно.
72.7.Х угацааг сунг ах тохио лдо лд хуг ацаа дуу ссан үеэс шинэ хуг ацааг тоолно.
73 д угаар зүйл. Х угацаа тоолж д уусах
73.1.Жил, хаг ас жил, улирал, сараар тогт оос он хугацаа нь уг хуг ацаа дуусах сарын мөн өдөр дуусна. Хуг ацаа дуусах сарын мөн өдөр байхгүй бол уг хуг ацаа тух айн
сарын эц сийн өдөр дуу сна.
73.2.Хуанлийн жил нь нэг дүгээр сарын нэгний өдрөөс э хэлж арв ан хоёрдугаар дуг аар сарын гучин нэгний өдрөөр дуу сна.
73.3.Дол оо х оног , хоног оор т огтоос он хуг ацаа уг хуг ацаа дуусах өдрийн мөн цагт дуу сна.
73.4.Гаригаар т огтоос он хуг ацаа т ухайн т овлос он г ариг дуу сах эцсийн цагт дуу сна.
73.5.Цагаар т огтоос он хуг ацаа уг хуг ацаа дуусах цагийн мөн х оромд дуусна.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
ЕС ДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Хөөн х элэ лцэ х хугац аа
74 дүгээр зүйл. Хөөн х элэ лцэ х хугац аа хам аарах шаар дах эрх
74.1.Хуульд хөөн хэлэ лцэ х хуг ацаа хамаарахгүйгээр зааснаас бусад то хио лдо лд өөр этгээ дээс ямар нэг үйлд эл хийх буюу хийхгүй байхыг шаардах эрх хөөн хэлэ лцэ х
хугацаа тай б айна.
74.2.Х уульд өөрөөр зааг аагүй бол хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа э дийн б ус хөрөнгөд х амаарахгүй.
74.3.Хуульд т усг айлан заасан бо л эд хөрөнгийн зарим эр хэд хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа х амаарахгүй.
75 дугаар зүйл. Хөөн х элэ лцэ х ерөнхий бо лон т усгай х угацаа
75.1.Х уульд өөрөөр зааг аагүй бол хөөн хэ лэлцэ х ерөнхий хуг ацаа арван жил байна.
75.2.Энэ хуу льд өөрөөр зааг аагүй бол дараахь т охио лдо лд хөөн хэ лэлцэ х тусг ай хуг ацаа үйл чилнэ:
75.2.1.гэрээний үүрэгтэй х олбоо той шаар длага гарг ах хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа гу рван жил;
75.2.2.үл хөдлөх э д хөрөнгөтэй холбоо той гэрээний үүрэгт шаар длага гарг ах хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа з ург аан жил;
75.2.3.т огтсон хуг ацааны т уршид гүйцэ тгэх үүрэгтэй х олбог дон шаар длага гарг ах хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа гу рван жил;
75.2.4.б усдын э д хөрөнгөд гэм х ор учруулснаас үүс эх үүрэгтэй х олбоо той шаар длага гарг ах хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа т аван жил.
75.3.Т алуудын хүс элтээр шүүх хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа, түүнийг т оолох ж урмыг өөр чилж болно.
76 дугаар зүйл. Хөөн х элэ лцэ х хугац ааг т оолох
76.1.Хөөн хэ лэлцэ х хуг ацааг шаар дах эрх үүссэн үеэс э хлэн тоолно.
76.2.Х уульд өөрөөр заагаагүй бол шаар дах эрх нь эрх зөр чигдсөн, эрх зөр чигдсөн тух ай мэдсэн, эсхүл мэдэх ёст ой байсан, түүнчлэн гомдлын шаардлага гарг ах буюу
баталг аат хуг ацаа т огтоос он бо л гомдлын шаар длагын хариуг авсан буюу э дгээр хуг ацаа дууссан үеэс үүснэ.
76.3.Тодор хой үйлд эл хийхээс т атг алзах үүрэгтэй х олбог дсон шаар длагад хөөн хэ лэлцэ х хуг ацааг уг шаар длага зөр чигдсөн үеэс э хлэн тоолно.
76.4.Шаар дах эрх нь нэ хэмжлэгчийн үйлдлээс шалтг аалах бол хөөн хэ лэлцэ х хуг ацааг нэ хэмжлэгч уг үйлдлийг хийх ёст ой байсан үеэс э хлэн тоолно.
76.5.Сөрөг үүргийн хөөн хэ лэлцэ х хуг ацааг үндс эн үүргийг гүйцэ тгэсэн үеэс э хлэн тоолно.
77 д угаар зүйл. Нэ мэг дэ л үүргийн хөөн х элэ лцэ х хугац аа дуусгав ар бо лох
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
77.1.Үндс эн үүргийн хөөн хэлэ лцэ х хуг ацаа дууссанаар нэмэгдэл үүрэг /анз, барьцаа, дэнчин, батлан даалт , баталг аа зэрэг/-ийн хөөн хэлэ лцэ х хуг ацаа нэгэн зэрэг
дуусна.
78 д угаар зүйл. Хөөн х элэ лцэ х хугац аа түр з огсо х
78.1.Дараахь т охио лдо лд хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа түр з огсоно:
78.1.1.үүргийн гүйцэ тгэлийг х ойшлуу лсан бо л ийнхүү х ойшлуулсан хуг ацаанд;
78.1.2.үүрэг гүйцэ тгэгч үүргийг гүйцэ тгэхээс т атг алз саныг үүрэг гүйцэ тгүүлэгч хүлээн зөвшөөрсөн хуг ацаанд;
78.1.3.хөөн хэлэ лцэ х хуг ацаа дуусахын өмнөх зу рг аан сарын дотор гэнэ тийн буюу давагдашгүй хүчний шинжтэй онцгой нөхцөл байдлын улмаас эрх бүхий
этгээ д шүүхэ д хандах бо ломжгүй б айсан, эсхүл шүүх үйл ажиллаг аагаа хэвийн яв уулах бо ломжгүй бо лсон бо л энэхүү нөхцөл б айдал арилах хүр тэл хуг ацаанд;
78.1.4.гэр лэгчдийн х оорондын шаар длага нь гэр лэлт хүчин төгөлдөр б айх хугацаанд;
78.1.5.эцэг , эх, хүүхдийн х оорондын шаар длагын тухайд хүүхдийн насанд хүрэ х хүртэл;
78.1.6.асран хамг аалагч, харг алзан дэмжигч, түүний асрамжинд байг аа хүмүүсийн хоорондын шаардлага нь асран хамг аалалт , харг алзан дэмжилт хүчин
төгөлдөр б айгаа хуг ацаанд;
78.1.7.т ухайн х арилцааг з охицуу лж байгаа эр х зүйн ак тын үйлчлэлийг түдгэ лзүүлсэн хугацаанд.
78.2.Энэ хуу лийн 209 дүгээр зүйл энэ хуу лийн 78.1.2-т хамаарахгүй.
78.3.Хөөн хэлэ лцэ х хуг ацааг түр зог соо х нөхц өл байдал арилсан үеэс эхлэн хугацааг үргэлжлүүлэн тоо лно. Хэрэв үлдсэн хугацаа гурв ан сараас баг а бо л гурв ан сар
хүр тэл, хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа нь з ург аан сараас б ага бо л үлдс эн хөөн хэ лэлцэ х хуг ацааг аар тус т ус сунг ана.
78.4.Хэрэв иргэний эрх зүйн чадамжгүй буюу бүрэн бус чадамжт ай этгээ дэд хуу ль ёсны төлөөлөгч байхгүй бөгөөд хөөн хэлэ лцэ х хуг ацаа нь тэдгээрийн хууль ёсны
ашиг сонир хо лд харшлах аар бол тух айн этгээ д иргэний эрх зүйн чадамжт ай болсон, эсхүл хууль ёсны төлөөлөгч томил огдс оноос хойш зу рг аан сарын дотор хөөн хэлэ лцэ х
хугацааг т оолохгүй.
79 дүгээр зүйл. Хөөн х элэ лцэ х хугац аа тас алдах
79.1.Тогтоос он журмаа р нэ хэмжлэ л гарг асан, эсхүл үүрэг хүлээс эн этгээ д эр х бүхий этгээ дэд урьдчилг аа олг ох, хүү төлөх, баталг аа гарг ах буюу бусад хэлб эрээр
шаар длагыг хүлээн зөвшөөрсөн бо л хөөн хэлэлцэ х хуг ацаа т асалдана.
79.2.Шүүхэ д нэ хэмжлэ л гарг асан бол хөөн хэлэ лцэ х хуг ацааны тасалдал нь шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болох, эсхүл хэрэг шийдвэр лэх ажиллаг аа
бусад хэ лбэрээр дуу сгав ар бо лох хүр тэл үргэ лжилнэ.
79.3.Т алууд эвлэрс эн, эсхүл хэрэг шийдвэр лэх ажиллаг ааг цаашид үргэлжлүүлэ х бо ломжгүй болсон бол талуу д болон шүүхээс явуулсан сүүлийн ажиллагаа
дуусгав ар бо лсноор хөөн хэ лэлцэ х хуг ацааны т асалдал з огсоно.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
79.4.Энэ хуулийн 79.3-т заасан то хио лдо лд хөөн хэлэ лцэ х хуг ацааг шинээр эхлэн тоо лох бо лов ч талуу дын аль нэг нь хэрэг шийдвэр лэх ажиллаг ааг үргэ лжлүүлэ хээр
бол шаар длага гарг асны нэгэн адил үзэж хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа дахин т асалдана.
79.5.Эрх бү хий этгээ д гарг асан шаардлагаасаа та тг алз сан буюу шүүхийн шийдвэрээр шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгос он бол хөөн хэлэ лцэ х хуг ацааг тасалдсан гэж
үзэхгүй.
79.6.Эр х бү хий этгээ д зу рг аан сарын дотор шинэ нэхэмжлэ л гарг авал анхны шаардлага гарг асан өдрөөс эхлэн хөөн хэлэ лцэ х хуг ацааг тасалдсанд тооцно. Энэ
хугацаанд энэ хуу лийн 78.1.3, 78.4-т заасан ж урам нэгэн адил үйл чилнэ.
79.7.Хөөн хэлэлцэ х хуг ацаа т асалдсан бо л өмнө өнгөрсөн хуг ацааг тооцохгүй, хуг ацааг дахин шинээр э хлэн тоолно.
80 д угаар зүйл. Х уулийн хүчин төгөлдөр шаар длагын хөөн хэлэ лцэ х хугац аа
80.1.Т ухайн шаар длагад хөөн хэлэ лцэ х богиносг осон хугацаа тогт оос он байсан ч шүүхийн шийдвэрийн үндсэн дээр уг шаар длага хуу лийн хүчин төгөлдөр бол түүний
хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа арв ан жил байна.
80.2.Хуулийн хүчин төгөлдөр шаардлага нь дахин давтаг дах, ирээдүйд хийгдэх үүрэгт хамааралт ай бол тух айн үүрэгт тогт оог дсон хөөн хэлэ лцэ х богиносг осон
хуг ацаа хуу лийн хүчин төгөлдөр б айна.
81 дүгээр зүйл. Эрх залгамжлал дахь хөөн х элэ лцэ х хугац аа
81.1.Нэ хэмжлэг двэл зо хих эд хөрөнгө нь эрх залг амжлалын журмаар гурав дагч этгээ дэд шилжс эн бол өмнөх эзэмшигчийн эзэмшилд байх үеэс хөөн хэлэ лцэ х
хугацааг үргэ лжлүүлэн т оолно.
82 д угаар зүйл. Хөөн х элэ лцэ х хугац аа өнгөрсний үр дагав ар
82.1.Хөөн хэлэлцэ х хуг ацаа өнгөрсөн бо л үүрэг гүйцэтгэгч үүрэг гүйцэ тгэхээс т атг алзах эр хтэй.
82.2.Хөөн хэлэ лцэ х хуг ацаа өнгөрснийг үүрэг гүйцэ тгэгч мэдээгүй байхдаа үүргийн гүйцэтгэ лийг хүлээн зөвшөөрсөн то хио лдо лд үүргийн гүйцэтгэлээс та тг алзах
эр хгүй.
82.3.Үүрэг гүйцэ тгэгч нь хөөн хэлэлцэ х хуг ацаа өнгөрсөн бо лохыг мэ дээгүй б айхдаа үүргээ гүйцэ тгэсэн бо л гүйцэ тгэсэн үүргээ б уцааж шаар дах эрхгүй.
82.4.Шүүх, арбитр хөөн хэ лэлцэ х хуг ацаа өнгөрснийг хүнд этгэн үзэ х шалтгаантай гэж үзвэ л уг хугацааг с эргээж, зөр чигдсөн эр хийг хамгаалж бо лно.
V ДЭД ХЭСЭГ
ЭДИЙН Б ОЛОН Э ДИЙН Б УС БАЯЛГИЙН ЭР Х
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
АР АВ ДУГ ААР БҮЛЭГ
Эдийн бо лон э дийн б ус баялаг
83 д угаар зүйл. Хөрөнгө
83.1.Алив аа этгээ д нь хуу лиар хориг лоогүй, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшлахгүйгээр эдийн баялаг болох эд юмс болон эдийн бус
б аялаг бо лох оюуны үнэ т зүйлс, эрхийг олж авч болох бөгөөд энэ т охио лдо лд д ээрх баялаг нь хөрөнгө бо лно.
84 дүгээр зүйл. Эд хөрөнгө болон э дийн б ус хөрөнгө
84.1.Алив аа этгээдийн э зэмшилд б айгаа э д юмсыг э д хөрөнгө гэнэ.
84.2.Эд хөрөнгө нь үл хөдлөх, хөдлөх э д хөрөнгө байна.
84.3.Газар, түүнээс салг амагц зориулалтын дагуу ашиг лаж үл болох э д ю мс үл хөдлөх э д хөрөнгөд хамаарна.
84.4.Энэ хуулийн 84.3-т зааснаас б усад э д юмс хөдлөх э д хөрөнгөд х амаарна.
84.5.Эзэмшигч э тгээддээ ашиг өгөх, эсхүл б усдаас шаар дах эрх олгох эр х буюу шаар длага, оюуны үнэ т зүйл нь эдийн бус хөрөнгөд х амаарна.
85 дугаар зүйл. Э д юмсын бүр дэл х эсэг
85.1.У стгах буюу зориу лалтыг нь алдаг дуулах гүйгээр салгаж үл болох бүр дэл хэс эг нь хуу льд заасан то хио лдо лд иргэний эрх зүйн харилцааны бие даасан объек т
болно.
85.2.Түр зуу рын хэрэгцээ ханг ах зорилг оор бус байнгын зориу лалтт ай, га зар тай салшгүй бэхлэг дсэн байшин, барилг а, байгуу ламж болон бусад зүйл нь га зрын үндсэн
бүрдэл хэс эг байна.
86 д угаар зүйл. Э д юмсын дагалдах зүйл
86.1.Э д юмсын бүрдэл хэс эгт хамаарахгүй болов ч, го л эд юмст үйлчлэн аж ахуйн нийтлэг зориу лалтыг ханг ахад чиглэгдсэн, түүнтэй орон зайн хувьд хамаарал бүхий
хөдлөх эд хөрөнгө нь даг алдах зүйл байна.
86.2.Үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй хо лбоо той, түүн д үйл чилд эг, өөрийн өртгийг алдагдуулахгүйгээр буюу ноцт ой хо хиро л учр уулахгүйгээр түүнээс салган хэрэг лэж болох
эд ю мс нь мөн даг алдах зүйл байна.
86.3.Эд юмсыг аж ахуйн з ориулалт аар хэрэг лэхэд өөр э д юмсыг түр ашиг ласан нь түүнийг т ухайн э д юмсын даг алдах зүйл бо лгохгүй.
86.4.Даг алдах зүйлийг түр хуг ацаагаар гол э д ю мсаас салг асан нь түүний даг алдах зүйл болох шинжийг алдаг дуулахгүй.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
87 д угаар зүйл. С алгаж үл болох б уюу хязгаар лагдмал эр х
87.1.Өөр эр хтэй салшгүй х олбоо той, түүнгүйгээр бие даан хэрэгжиж үл чадах эр хийг салгаж үл болох эр х гэнэ.
87.2.Илүү өргөн хүрээ тэй эрхээс уламжлаг дсан, тухайн эр хээр хязг аарлагдсан эр хийг хязг аарлагдмал эр х гэнэ.
88 дугаар зүйл. Э д юмс бо лон эр хийн үр шим
88.1.Э д юмсын төрөлх шинж чанарын дагуу шинээр бий бо лсон б уюу э д юмсыг з ориулалтын дагуу ашиг ласны үр дүнд гаргаж ав сан бүтээг дэхүүн нь э д юмсын үр шим
байна.
88.2.Эр хийг зориулалтын дагуу ашиг ласнаас бий болсон ор логыг т ухайн эр хийн үр шим гэнэ.
88.3.Хууль б уюу гэрээнд өөрөөр зааг аагүй бол эд ю мсын бо лон эр хийн үр шимийг т ухайн э д юмс бо лон эр хийн хуу ль ёсны э зэмшигч о лж авах эрхтэй.
88.4.Т ухайн этгээ д үр шимийг буцааж өгөх үүрэгтэй бол аж ахуйн хэвийн үйл ажиллаг ааны явцад үр шимийг бий болгохо д зарцуу лсан зардлыг тух айн үр шимийн
өртгөөс хэ трүүлэхгүй хэмжээгээр эр х бүхий этгээдээс шаар дах эрхтэй.
АРВ АН НЭГ ДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Эзэмшил
89 дүгээр зүйл. Эзэ мшил үүсэх
89.1.Хүсэл з оригийн дагуу эр х, эд ю мсыг хуу ль ёсоор мэ дэлд ээ ав ах замаар э зэмшил үүснэ.
89.2.Өөр этгээ дээс бүрэн эрх олг огдс оны дагуу түүний ашиг сонир хлын үүднээс эд хөрөнгийг тух айн үед өөрийн мэдэлд байлг аж байг аа этгээ дийг эзэмшигч гэж
үзэхгүй. Энэ т охио лдо лд бүрэн эр х олгос он э тгээд эзэмшигч б айна.
89.3.Өөрийн эрх, хуу ль ёсны ашиг сонир хлын дагуу хууль буюу хэлцлийн үндсэн дээр то дор хой хугацааг аар эд хөрөнгийг эзэмших эрх олж авсан буюу үүрэг хүлээс эн
этгээ д нь шуу д эзэмшигч, эр х буюу үүргээ шилжүүлс эн этгээд нь шуу д бус э зэмшигч б айна.
89.4.Нэг эд хөрөнгийг х оёр буюу түүнээс д ээш этгээд хамтран э зэмшиж б айвал тэ дгээр нь х амтран эзэмшигч б айна.
89.5.Нэг эд хөрөнгийн т одор хой хэсгүүдийг хэ д хэдэн э тгээд эзэмшиж б айвал тэ дгээр нь т ус бүр дээ өөр т оногдох хэсгийн э зэмшигч байна.
90 дүгээр зүйл. Шу дарга эзэмшигч
90.1.Хөрөнгийг хуу ль ёсоор эзэмшиж б айгаа б уюу түүнийг э зэмших эрхтэй бо лох нь т одор хой б айгаа э тгээдийг шу дарга эзэмшигч гэнэ.
Create PDF in your applications with the Pdfcrowd HTML to PDF API PDFCROWD

Хэвлэх
Хэв лэх
Хэв лэх
Хэв лэх
90.2.Шу дарга эзэмшигч өөрийн э зэмшлээс алдсан э д хөрөнгөө гурван жилийн до тор шинэ э зэмшигчээс б уцаан шаардах эрхтэй.
90.3.Х ууран м?