REPUBLIKA SRPSKA E
VLADA
PRIJEDLOG

STRATEGIJA
ZA UNAPRE ĐENJE I RAZVOJ VOLONTIRANJA
U REPUBLICI SRPSKOJ (2014–2018. GODINE)

Banja Luka, mart 2014. godine

2

SADRAJ
1. UVOD ……………………………………. ……………………………………………………………………………… 4
2. EVROPSKI TRENDOVI PROMOCIJE I RAZVOJA VOLONTIRAN JA ……………………… 5
2.1. Najbitnije preporuke i zaklju
čci koji će sluiti kao osnova za izradu Evropske politike
volontiranja ………………………………. ………………………………………………………………………………….. 5

3. VOLONTIRANJE U REPUBLICI SRPSKOJ …………… ……………………………………………….. 7
3.1. Istorija volontiranja u Republici Srpskoj …. …………………………………………………………….. 7
3.2. Stanje volontiranja na terenu – konsultacije s a relevantnim akterima …………………………. 9
3.3. Prethodna finansijska ulaganja u oblast volont iranja u Republici Srpskoj …………………. 10
3.3.1. Finansijska sredstva iz budeta Republike Sr pske ………………………………………………… 10

3.3.2. Finansijska sredstva od donatora i me đunarodnih organizacija ………………………. ……. 10

3.4. U
češće gra đana u volonterskim programima i aktivnostima …… ………………………………. 11
3.5. Volontiranje u sistemima formalnog i neformaln og obrazovanja ……………………………… 12
3.6. Istraivanja u oblasti volontiranja ………. ……………………………………………………………….. 12
3.7. Problemi i poteško
će u promociji i razvoju volontiranja u Republici Sr pskoj ……………. 14
4. VRIJEDNOSTI, NA
ČELA, VIZIJA, MISIJA I VREMENSKI OKVIR STRATEGIJE .. … 15
4.1. Vrijednosti Strategije ………………….. ……………………………………………………………………… 15
4.2. Na
čela Strategije ……………………………… ……………………………………………………………….. 15
4.3. Vizija i misija Strategije ………………. …………………………………………………………………….. 15
4.4. Vremenski okvir Strategije ………………. …………………………………………………………………. 16
5. GLAVNI AKTERI ZA SPROVO
ĐENJE STRATEGIJE …………………………….. …………….. 17
6. STRATEŠKI PRAVCI I CILJEVI ………………… ………………………………………………………… 18
6.1. Strateški pravac 1: Pravna regulativa volontir anja ………………………………………………….. 18
6.2. Strateški pravac 2: Volonterska infrastruktura ……………………………………………………….. 19
6.3. Strateški pravac 3: Volontiranje u sistemima f ormalnog i neformalnog obrazovanja ….. 20
6.4. Strateški pravac 4: Promocija volontiranja … …………………………………………………………. 20
7. AKCIONI PLAN ZA SPROVO
ĐENJE STRATEGIJE …………………………….. ……………….. 22

3

8. O ČEKIVANI KRATKORO ČNI I DUGORO ČNI UTICAJ SPROVO ĐENJA
STRATEGIJE …………………………………. …………………………………………………………………………… 34
9. PRA
ĆENJE I MJERENJE USPJEŠNOSTI SPROVO ĐENJA STRATEGIJE ……………….. 35

4

1. UVOD

Ustavni osnov za donošenje Strategije za unapre
đenje i razvoj volontiranja u Republici
Srpskoj (2014–2018. godine) sadran je u Amandmanu XXXII ta
čka 18. na član 68. Ustava
Republike Srpske, prema kojem Republika Srpska ure
đuje i obezbje đuje druge odnose od
interesa za Republiku u skladu sa Ustavom. Na osnov u
člana 27. Zakona o volontiranju
(„Slubeni glasnik Republike Srpske“, broj 89/13) R epublika i jedinice lokalne samouprave, u
skladu sa svojim nadlenostima, mogu utvrditi mjere i aktivnosti podrške usmjerenih ka razvoju
i promociji volontiranja u Republici. Mjere i aktiv nosti odnose se na usvajanje strategija i
politika na nivou Republike i jedinica lokalne samo uprave, podršku osnivanju, radu i
umreavanju volonterskih servisa, osnivanje volonte rskih servisa i nagra
đivanje pravnih i
fizi
čkih lica koja svojim radom doprinose razvoju volont iranja i mjere sprovo đenja usvojenih
strategija i politika.
U skladu sa Zakonom o volontiranju, volontiranjem s e smatra „aktivnost od opšteg
interesa za Republiku Srpsku kojom se doprinosi pob oljšanju kvaliteta ivota, aktivnom
uklju
čivanju gra đana u društvene procese i razvoju humanijeg i ravno pravnijeg demokratskog
društva“. Volontiranje je organizovana dobrovoljna aktivnost ili pruanje usluge ili obavljanje
aktivnosti u cilju opšte, zajedni
čke dobrobiti ili dobrobiti drugog lica bez isplate nov čane
naknade ili potraivanja druge imovinske koristi, o sim ako ovim zakonom nije druga
čije
odre
đeno. Volontiranjem se sti ču iskustva i vještine potrebne i korisne za aktivno u češće u
društvu, li
čni razvoj i opšte dobro.

Izradom Zakona o volontiranju (usvojenog 2008. godi ne), kao jednog od prvih zakonskih
okvira u regionu, trasiran je put sistemskom ure
đenju volontiranja u Republici Srpskoj, a novim
Zakonom o volontiranju („Slubeni glasnik Republike Srpske“, broj 89/13) usvojenim 2013.
godine, kao i izradom ovog strateškog dokumenta, Vl ada Republike Srpske prua sistemsku
podršku promociji i razvoju ove humane aktivnosti u Republici Srpskoj. Tokom pra
ćenja
sprovo
đenja Zakona o volontiranju, prepoznata je potreba k valitetnijeg pristupa i rada na razvoju
volontiranja u Republici Srpskoj. Iz tog razloga Mi nistarstvo porodice, omladine i sporta je, u
partnerstvu sa Omladinskim savjetom Republike Srpsk e i Omladinskim komunikativnim
centrom, pokrenulo projekat „Volonterskom legislati vom do razvoja lokalnih zajednica“, koji je
finansijski podrala Evropska unija putem Evropskog instrumenta za demokratiju i ljudska prava
i Vlada Republike Srpske, a
čiji je cilj uspostavljanje odrivog rasta promocije i razvoja
volontiranja u oblasti ekonomije i socijalnog sekto ra podranog od strane republi
čkih i lokalnih
organa vlasti. Projekat se realizuje u periodu od 2 012. do 2014. godine, a o
čekivani rezultati se
ostvaruju kroz
četiri grupe aktivnosti: u češće u procesima izrade mehanizama za kvalitetnije
sprovo
đenje Zakona o volontiranju Republike Srpske; promot ivna kampanja u cilju upoznavanja
relevantnih aktera za Zakonom o volontiranju u Repu blici Srpskoj (predstavljanje projekta svim
na
čelnicima jedinica lokalne samouprave Republike Srps ke, te deset prezentacija Zakona o
volontiranju Republike Srpske) i podrška procesu iz rade, usvajanja i realizacije lokalnih
volonterskih politika u najmanje 30 jedinica lokaln e samouprave.

5

2. EVROPSKI TRENDOVI PROMOCIJE I RAZVOJA VOLONTIRANJA

Volonterizam postoji od samih po
četaka organizovanja društvenih zajednica, te i dana s
postoji kao aktivnost koja se sprovodi za opšte dob ro i koja oivljava najplemenitija stremljenja
čovje čanstva, kao što su zauzimanje za mir, slobodu, mogu ćnost izbora, sigurnost i pravednost
za sve ljude. Definicija pojma „volontiranje“ u zem ljama EU kre
će se od „aktivnosti koja
zahtijeva korištenje vremena bez nadoknade“ preko „ li
čne spontane aktivnosti“ do
„dobrovoljnog rada“. Osnovni dijelovi definicije vo lonterizma su: dobrovoljnost, obavljanje
aktivnosti ili pruanje usluga bez nadoknade, te ob avljanje aktivnosti ili pruanje usluga za opšte
dobro. Volontiranjem gra
đani pomau blinjima i zajednici u kojoj ive, a u isto vrijeme
razvijaju vlastitu li
čnost, doprinose ći opštoj dobrobiti. Generalna skupština Ujedinjenih naroda
(UN) je 1985. godine proglasila 5. decembar za Me
đunarodni dan volontera, a Preporukom
Savjeta Evrope NO R (94) 4 preporu
čuje se dravama članicama da definišu volontiranje,
naglašavaju
ći njegove obrazovne aspekte i zna čaj za društvo. Preporukom Savjeta Evrope 1496
(2001) „Poboljšanje poloaja i uloge volontera u dr uštvu“ prepoznaje se uloga i vrijednost
volonterizma, trai se prepoznavanje i ukidanje svi h prepreka koje mogu sprije
čiti lice u
volonterskim aktivnostima, te usvajanje i promovisa nje politi
čkih i zakonodavnih rješenja koja
će podsticati volontiranje. Savjet Evrope donio je i niz dokumenta, kao što je Evropska
konvencija o promovisanju me
đunarodnog i dugoro čnog volonterskog servisa mladih (ETS br.
175), kojom se dodatno promoviše me
đunarodno volontiranje mladih od 18 do 25 godina.
Generalna skupština UN-a je 2001. godinu proglasila Me
đunarodnom godinom volontera
(Dokument 8917), a tim povodom je usvojena i Rezolu cija i preporuke o na
činima kako zemlje
članice i UN mogu i treba da podravaju volontiranje , te su pokrenute razne inicijative za
promovisanje volonterizma. Rezolucija Opšte skupšti ne UN-a 56/38 (2002) preporu
čuje
članicama stvaranje „poticajnih fiskalnih, zakonskih i drugih okvira, uklju čuju ći one koji se
odnose na organizacije koje se bave volontiranjem“ kroz uvo
đenje zakonodavstva, poreskih
olakšica i subvencija, te olakšavanje uspostavljanj a partnerskih odnosa u vezi sa volontiranjem u
gra
đanskom društvu. Evropska unija je 2011. godinu proglasila za Evrops ku godinu volontiranja tokom koje
je, uz podršku Delegacije Evropske komisije, preko 100 eksperata u oblasti volontiranja radilo
na izradi preporuka i smjernica za izradu Evropske politike volontiranja
1. Ovaj proces je
koordinisala neformalna mrea evropskih asocijacija i organizacija civilnog društva. Evropska
unija i zemlje
članice su prepoznale potrebu da volontiranje istakn u kao posebnu komponentu
koja u velikoj mjeri uti
če na razvoj civilnog društva sa fokusom na specifi čne sektore/oblasti,
kao što su: ekonomija, socijalni sektor, cjeloivot no u
čenje itd.

2.1. Najbitnije preporuke i zaklju
čci koji će sluiti kao osnova za izradu Evropske politike
volontiranja

Alijansa za Evropsku godinu volontiranja u Evropi d aje preporuke u okviru dokumenta
pod nazivom Policy Agenda for Volunteering in Europe – P.A.V.E. (Okvir politike volontiranja
u Evropi) za efektivniji i efikasniji evropski okvi r za podršku i promociju volontera,
volontiranja, organizacije koje uklju
čuju volontere i njihove partnere. Preporuke obuhvat aju
prijedloge za mjere koje treba da odgovore na razli
čite aspekte volontiranja identifikovanih
odlukom Evropskog savjeta iz 2009. godine, koja je ozna
čila 2011. godinu kao evropsku godinu
1 Više u: “Policy Agenda for Volunteering in Europe (P.A.V.E) “, dostupno na:
< https://www.eyv2011.eu/images/stories/pdf/EYV2011All iance_PAVE_copyfriendly.pdf >, pristupljeno novembra
2013.

6

volontiranja, te kroz komunikaciju sa Evropskom kom isijom P.A.V.E. preporuke promovišu i
podravaju volontiranje kao demonstraciju evropskih vrijednosti, obezbje
đuju ći pokreta čku
snagu za aktivno gra
đanstvo i doprinos rastu ekonomskog i socijalnog kap itala.
P.A.V.E. naglašava potrebu za partnerskim pristupom koji neprestano uklju
čuje sve
aktere da rade u pravcu razvoja podravaju
će infrastrukture za volontiranje u Evropi. Takva
infrastruktura uklju
čuje odgovaraju će i neophodne mehanizme za podršku volontera i
organizacijama koje angauju volontere, kao i odgov araju
će i odrivo finansiranje. To bi trebalo
da obezbijedi koherentnost i intersektoralne pristu pe koji
će smanjiti prepreke za volontiranje, te
razvoj odgovaraju
ćih okvira za volontere i organizacije koje angauju volontere, uklju čuju ći
poštivanja njihovih prava i obaveze. P.A.V.E. reflektuje i
činjenicu da je, u cilju obezbje đenja osnove zasnovane na dokazima
za kreiranje politika, potrebno unaprijediti prikup ljanje statisti
čkih podataka o vrijednostima i
uticaju volontiranja u Evropi. Takvi podaci treba d a uzmu u obzir i ekonomske i socijalne
vrijednosti volontiranja, a mjerenja treba da refle ktuju specifi
čnu prirodu volontiranja u cilju
pruanja pouzdanih podataka. P.A.V.E., tako
đe, naglašava potrebu za poboljšanjem pristupa stati sti čkim podacima i
drugim informacijama o mogu
ćnostima za volontiranje kao dodatak za usaglašavanj e
zajedni
čkih principa za pruanje kvalitetnog volontiranja u cilju pove ćanja broja, uticaja i
vrijednosti volontiranja u Evropi. Prepoznata je
činjenica da kvalitetno volontiranje uvijek
proizlazi iz usaglašenih i dogovorenih zajedni
čkih akcija izme đu aktera, te da uklju čuje snana i
transparentna partnerstva multisektoralnih aktera.
Priznavanje individualnih i kolektivnih postignu
ća volontera su identifikovani kao
najbitniji za omogu
ćavanje volonterima da kvalitetnije primjene ste čena znanja i iskustva kroz
volontiranje u drugim oblastima njihovih ivota, te time pove
ćaju uticaj volontiranja. Poboljšani
mehanizmi za prepoznavanje volontiranja kao doprino s cjeloivotnom u
čenju se preporu čuju
kao rješenje.

7

3. VOLONTIRANJE U REPUBLICI SRPSKOJ

3.1. Istorija volontiranja u Republici Srpskoj
Jedna od najstarijih aktivnosti koja ima sli
čnost i povezanost sa volontiranjem u
savremenom obliku, a koja je bila primjenjivana na našim prostorima je moba. „Moba“ je
narodni obi
čaj udruivanja rada i naj češći vid me đusobnog pomaganja na selu. Rije č „moba“
vodi porijeklo od rije
či „molba“. U seoskim doma ćinstvima su se često dešavali hitni i neodloni
poslovi koji su prevazilazili kapacitete jednog dom a
ćinstva, pa je bio obi čaj da se pozivaju
komšije u pomo
ć. Doma ćin ku će tada saziva mobu. Rad je besplatan i dobrovoljan, a doma ćin je
obavezan da radnike što bolje ugosti. Postojala je i moba iz milosr
đa na koju se dolazilo bez
poziva u slu
čaju kada treba pomo ći nekoj siromašnoj porodici ili kada neka ku ća ostane bez
doma
ćina. U tom slu čaju doma ćini nisu imali obavezu da hrane mobare.

U bivšoj Jugoslaviji (u daljem tekstu: SFRJ) jedan od najpoznatijih vidova volonterskih
aktivnosti su bile omladinske radne akcije. Omladin ske radne akcije su nastale u toku
Narodnooslobodila čke borbe, a naro čito su bile popularne nakon završetka Drugog svjetskog
rata i imale su za cilj da obnove i izgrade privredu, infrastrukturu, nau čne, sportske, kulturne i
zabavne objekte u SFRJ. U prvim poslijeratnim savez nim radnim akcijama milioni omladinaca
su gradili auto-puteve, pruge, fabrike, čak i čitave gradove. Najve će savezne radne akcije
dešavale su se u periodu od 1946. do 1952. godine. Omladinske radne akcije su na nov i
originalan na
čin bile mehanizam za stvaranje prijateljstava i jed instva me đu mladim ljudima iz
tadašnje drave, ali i iz cijelog svijeta. Podaci p okazuju da je na akcijama u SFRJ u
čestvovalo
više od 20.000 mladih iz mnogih zemalja 2. Pored omladinskih radnih akcija, bitno je spomenu ti i
izvi
đače i gorane koji su u sklopu svojih redovnih aktivno sti pošumljavanja organizovali i
sprovodili razli
čite volonterske aktivnosti. Zajedni čka veza volonterskih aktivnosti u SFRJ je
ipak bio volonterski rad koji se najviše odnosio na izgradnju infrastrukture, a manje na
volonterske aktivnosti u socijalnom sektoru kroz pr uanje pomo
ći socijalno ugroenom
stanovništvu. Razlog tome je tadašnji socijalni i z dravstveni sektor koji nije imao probleme sa
kakvim se susre
ću ovi sektori u današnje vrijeme – nedostatak resur sa u finansijskom i drugom
smislu, a koji je adekvatnije odgovarao na potrebe ovih grupa gra
đana.

Nakon 1995. godine, u Republici Srpskoj po
činju se formirati razli čita udruenja
bazirana na volonterskom radu. Tako
đe, ponovo se organizuju i izvi đači čiji je rad bio
privremeno prekinut. Od 1995. do 2008. godine, kada je usvojen Zakon o volontiranju
Republike Srpske, broj razli
čitih i specijalizovanih udruenja, te njihovo partn erstvo sa
razli
čitim socijalnim i drugim akterima je u stalnom pora stu, a samim tim i broj volonterskih
programa i aktivnosti i angaovanih volontera. U ov om periodu volontiranje karakteriše veliki
zaokret u smislu krajnjih korisnika volontiranja. R atna dešavanja su negativno uticala na veliki
porast socijalno ugroenih grupa gra
đana (izbjegla i raseljena lica), te destabilizacije
ekonomskog sektora koji se i danas zbog tih posljed ica nalazi u nezavidnom poloaju, što je
rezultiralo pove
ćanjem broja nezaposlenih i socijalno ugroenih gra đana. Iz tog razloga
volontiranje se najviše usmjerava ka tim ciljnim gr upama gra
đana i po činje da zauzima veliku
vanost u socijalnom sektoru, doprinosi unapre
đenju i razvoju li čnih socijalnih vještina i vještina
volontera, a samim tim uti
če na jednostavnije i kvalitetnije zapošljavanje. Po red ovih grupa
2 Više u: „Nacionalni izvještaj o stanju volonterstva u jugoistočnoj Evropi i CIS regiji“, 2009, dostupno na:
, pristupljeno novembra 2013.
godine i Sre ćko Mihailovi ć i Spasojevi ć, Grujica, „Tito na radnim akcijama“, Istraiva čko-izdava čki centar SSO Srbije,
Beograd, 1979.

8

gra đana, volontiranje postaje razvijeno kao pomo ć i asistencija socijalno isklju čenim grupama
gra
đana kao što su osobe sa invaliditetom, što u prošlo sti nije bio slu čaj. Svakako, ne treba
zaboraviti da je volontiranje po
čelo da zauzima vanost i u drugim sektorima kao što su zaštita
ivotne sredine, kultura, umjetnost i drugo, ali jo š uvijek ne u zadovoljavaju
ćoj mjeri. Novom
volonterskom praksom u Republici Srpskoj se omogu
ćilo i razvilo volontiranje lica sa
invaliditetom u onom dijelu njihove radne i psiho-f izi
čke sposobnosti, čime se doprinosi da se i
oni kao volonteri socijalizuju.
U Republici Srpskoj, od njenog nastanka do danas, i stakla se nekolicina omladinskih
organizacija – udruenja gra
đana koja su promovisala volontiranje i vrijedosti v olonterizma za
društvo u cjelini. Zbog broja aktivnosti i kontinui teta u radu kao primjer navodimo udruenje
gra
đana Omladinski komunikativni centar (u daljem tekst : OKC), osnovano 1997. godine u
Banjoj Luci, koje se aktivno fokusiralo na promocij u i razvoj volontiranja u Republici Srpskoj.
Prvi volonterski programi OKC-a bili su usmjereni n a humanitarne aktivnosti, ljetnje
volonterske kampove, me
đunarodne dugoro čne razmjene volontera i volontiranje studenata i
srednjoškolaca u javnim institucijama. Danas, od ov ih komponenata jedino je aktivan program
volontiranja studenata i srednjoškolaca u javnim in stitucijama i tradicionalna humanitarna
volonterska akcija „Jedan slatkiš jedno dijete“, ko ja se od 2003. godine realizuje, a dalju
realizaciju su preuzeli i nastavili savjeti u
čenika srednjih škola u Republici Srpskoj. Programom
volontiranja srednjoškolaca i studenata u javnim in stitucijama svake godine omogu
ćeno je da
preko 600 srednjoškolaca organizuje volonterske akt ivnosti edukativnog, sportskog, kulturnog i
zabavnog karaktera za djecu i omladinu sa posebnim potrebama, te stare osobe koje su
smještene u javnim institucijama. Godine 2004. OKC je organizovao prvu konferenciju o
volontiranju u Republici Srpskoj, na kojoj su u
čestvovali predstavnici svih sektora i koja je bila
veoma zna
čajna za razvoj volontiranja u Republici Srpskoj, a 2005. godine je u okviru OKC-a
uspostavljen prvi lokalni volonterski servis u Repu blici Srpskoj. Od tada do danas OKC je u
saradnji sa drugim udruenjima i jedinicama lokalne samouprave razvijao lokalne volonterske
servise i u drugim lokalnim zajednicama (Mrkonji
ć Grad, Novi Grad, Gradiška, Laktaši,
Derventa, Doboj, Srebrenica, Zvornik, Trebinje, Bij eljina, Srbac, Prijedor i Pale), a u saradnji sa
partnerima u regionu prenosi metodologiju rada, zna nje i iskustva po pitanju razvoja volonterske
infrastrukture i u druge zemlje u okruenju (Hrvats ka, Srbija, Makedonija i Albanija). Tokom
2010. godine su podrali i razvoj volonterskih cent ara u Kini, u sklopu dugogodišnje saradnje sa
Prekomorskim volonterskim servisom (VSO). Tokom 2010. godine u sedam jedinica lokalne samoupr ave (Banja Luka, Derventa,
Doboj, Mrkonji
ć Grad, Srebrenica, Trebinje i Laktaši) po čeo je rad na izradi lokalnih
volonterskih politika,
čiji je cilj podrška sprovo đenju Zakona o volontiranju na lokalnom nivou,
a po
četkom 2011. godine je usvojena prva lokalna volonte rska politika u Mrkonji ć Gradu.
Usvajanjem Zakona o volontiranju Republike Srpske 2 008. godine, te novog Zakona o
volontiranju 2013. godine, volontiranje postaje i i nstitucionalno prepoznato kao aktivnost od
opšteg interesa za Republiku Srpsku,
čime je otvoreno novo poglavlje promocije i razvoja
volontiranja u Republici Srpskoj kao jedne od pozit ivnih vrijednosti gra
đanskog društva.

Volontiranje omogu
ćava izgradnju partnerstava izme đu razli čitih sektora, kao što su
organizacije civilnog društva i socijalne javne ust anove, u okviru kojih se mogu razvijati novi
pristupi i metodologije u cilju ja
čanja socijalne kohezije i uklju čenosti socijalno
marginalizovanih grupa gra
đana u društvene procese. Organizacije civilnog druš tva imaju
vode
ću ulogu u procesima promocije i razvoja volontiranj a, jer veliki broj njih ispunjava svoju
viziju i misiju kroz volonterske programe i aktivno sti, povezuju
ći relevantne aktere u
iznalaenju adekvatnih rješenja za izazove i proble me sa kojima se susre
će zajednica.

9

Fleksibilnost i stalno prisustvo na terenu omogu ćava organizacijama da brzo i efikasno reaguju i
intervenišu, koriste
ći volontiranje kao glavno sredstvo u rješavanju pro blema zajednice.

3.2. Stanje volontiranja na terenu – konsultacije sa rel evantnim akterima
U okviru projekta „Volonterskom legislativom do raz voja lokalnih zajednica“, koji
zajedni
čki realizuju Ministarstvo porodice, omladine i spor ta, OKC i Omladinski savjet
Republike Srpske, tokom 2012. godine realizovano je deset prezentacija Zakona o volontiranju
(u Banjoj Luci, Doboju, Palama, Mrkonji
ć Gradu, Prijedoru, Bijeljini, Vlasenici, Višegradu,
Trebinju i Nevesinju) na kojima su gra
đani, predstavnici udruenja, institucija i volonter i iz 55
jedinica lokalne samouprave iznijeli svoje sugestij e za unapre
đenje pravne regulative u oblasti
volonterizma. Cilj prezentacija je bio da se u
česnici upoznaju sa pravnom regulativom
volontiranja, kao i o trenutnom stanju i trendovima razvoja i promocije volontiranja. Pored toga,
svaka prezentacija je pruala mogu
ćnost u česnicima da prezentuju sopstvena iskustva i saznanj a
sa terena, te da prue konkretne komentare, sugesti je i prijedloge za izradu Strategije za
unapre
đenje i razvoj volontiranja u Republici Srpskoj i no vog Zakona o volontiranju.
Identifikovano je sljede
će stanje na terenu:
a) Angaovanje volontera ve
ćinom vrše organizacije civilnog društva, dok postoj i veoma
mali broj jedinica lokalne samouprave i javnih inst itucija koje za svoje potrebe angauju
volontere, što je rezultat nedovoljnog poznavanja p ravne regulative i specifi
čnih i oteavaju ćih
administrativnih barijera; b) U najve
ćem broju slu čajeva radi se o angamanu mladih u ulozi volontera, dok se u
manjem broju angauju osobe preko 30 godina; v) U ve
ćini slu čajeva se organizuju volonterske aktivnosti koje ima ju za cilj pruanje
pomo
ći i podrške socijalno ugroenim kategorijama stanov ništva, razli čitim promotivnim
kampanjama, te aktivnostima koje se odnose na zašti tu ivotne sredine;
g) Ne postoji jedinstven sistem evidencije broja i profila zainteresovanih osoba za
volontiranje na lokalnom nivou. U lokalnim zajednic ama gdje postoje i rade lokalni volonterski
servisi, postoji sistem evidencije, ali taj sistem ne obuhvata sve volontere i zainteresovane koji
su direktno uklju
čeni u razli čite volonterske aktivnosti jedinica lokalne samoupr ave, javnih
institucija i organizacija civilnog društva; d) Postoji nedovoljna informisanost korisnika o pra vnoj regulativi volontiranja i
nerazumijevanje o zna
čenju termina „volonter“ nastalog usljed koriš ćenja ovog termina i u
Zakonu o radu koji ozna
čava pripravnika bez zasnivanja radnog odnosa, što s e Zakonom o
volontiranju ne tretira kao volontiranje. U ve
ćini slu čajeva, jedinice lokalne samouprave i javne
institucije su volontiranje podrazumijevali pod ter minom „volonter – pripravnik“ i da nisu
upoznati i svjesni postojanja Zakona o volontiranju ;
đ) U dvije jedinice lokalne samouprave uspostavljeni su mehanizmi nagra đivanja
najistaknutijih volontera i organizatora volontiran ja, te pravni okvir namijenjen za promociju i
razvoj volontiranja na lokalnom nivou
3;
e) Stav predstavnika jedinica lokalne samouprave, j avnih institucija i organizacija
civilnog društva je da volontiranje, kao aktivnost od opšteg interesa za Republiku Srpsku, treba
da se oja
ča i promoviše kao aktivnost koja gradi pozitivne vr ijednosti, ja ča individualni razvoj,
doprinosi kvalitetnijem obrazovanju i pripremi mlad ih za zapošljavanje, prua mogu
ćnost za
obrazovanje odraslih da bi bili konkurentniji na tr ištu rada i generalno doprinosi izgradnji
socijalnog i ekonomskog kapitala.
3 U vrijeme trajanja prezentacija lokalne volonters ke politike su bile usvojene u Doboju i Mrkonjić Gradu, a
trenutno su u procesu izrade u 30 jedinica lokalne samouprave Republike Srpske.

10

3.3. Prethodna finansijska ulaganja u oblast volontiranj a u Republici Srpskoj

3.3.1. Finansijska sredstva iz budeta Republike Sr pske

Ministarstvo porodice, omladine i sporta podrava r azvoj volontiranja u Republici
Srpskoj, te je u proteklih sedam godina obezbijedil o preko 100.000 KM za finansiranje
volonterskih projekata savjeta u
čenika srednjih škola u Republici Srpskoj i funkcion isanje
Mree savjeta u
čenika srednjih škola Republike Srpske. U istom peri odu dodijeljene su i
republi
čke nagrade najboljim volonterima i najboljim organi zatorima volontiranja u Republici
Srpskoj u ukupnom iznosu od 36.000 KM. Ministarstvo porodice, omladine i sporta je od 2011.
godine do danas dodijelilo 972.485 KM na konkursima za sufinansiranje omladinskih projekata,
a promovisanje volonterizma je bilo jedan od posebn ih kriterijuma na osnovu kojih je vršen
izbor projekata pristiglih na konkurs. Ministarstvo porodice, omladine i sporta sufinansira
projekat „Volonterskom legislativom do razvoja loka lnih zajednica“ u iznosu od 60.000 KM,
koji realizuje u saradnji sa Omladinskim komunikati vnim centrom i Omladinskim savjetom
Republike Srpske od 2012. do 2014. godine i aktivno u
čestvuje u njegovom sprovo đenju.
Aktivnosti Omladine Crvenog krsta Republike Srpske podrane su u iznosu od 30.000 KM.

3.3.2. Finansijska sredstva od donatora i me
đunarodnih organizacija

Podaci dobijeni od Omladinskog komunikativnog centr a, kao jedne od vode
ćih
organizacija u oblasti promocije i razvoja volontir anja, pokazuju zna
čajan doprinos inostranih
sredstava uloenih u oblast volontiranja u periodu od 2003. do 2013. godine:
– Za program razvoja volonterske infrastrukture (osni vanje 14 lokalnih volonterskih
servisa u Republici Srpskoj) u periodu od 2005. do 2013. godine dodijeljeno je
470.000 KM;
– Za program razvoja volonterske legislative (Zakon o volontiranju Republike Srpske,
Strategija za unapre
đenje i razvoj volontiranja Republike Srpske i lokal ne volonterske
politike u 30 lokalnih zajednica) u periodu od 2010 . do 2013. godine dodijeljeno je
175.000 KM;
– Za program volontiranja srednjoškolaca u javnim ins titucijama (Banja Luka, Gradiška i
Prijedor) u periodu od 2003. do 2008. godine dodije ljeno je 500.000 KM;
– Za program studentskog volontiranja (Banja Luka i I sto čno Sarajevo) u periodu od 2010.
do 2012. godine dodijeljeno je 265.000 KM i
– Za program podrške volonterskim aktivnostima Mree savjeta u čenika srednjih škola
Republike Srpske u periodu od 2004. do 2007. godine dodijeljeno je 150.000 KM.
Ukupna me
đunarodna sredstva koja je Omladinski komunikativni centar obezbijedio i
utrošio na razvoj i promociju volontiranja u Republ ici Srpskoj u periodu od 2003. do 2013.
godine iznose 1.560.000 KM. Ova sredstva su bila ob ezbije
đena od razli čitih me đunarodnih
donatora i organizacija: Kanadska me
đunarodna agencija za razvoj (CIDA), Švedska
me
đunarodna agencija za razvoj (SIDA), Ameri čka me đunarodna organizacija za razvoj
(USAID), Švicarska me
đunarodna organizacija za razvoj (SDC), Prekomorski volonterski servis
(VSO), Me
đunarodni centar Olof Palme (Švedska), Balkanski fon d za demokratiju (BTD),
Dravni fond za demokratiju (NED), Ambasada Holandi je, Ambasada SAD u Sarajevu, In
fondacija (Holandija), Fondacija Omladinski komunik ativni centar (Holandija), Nezavisni biro
za humanitarna pitanja (IBHI), Fond za socijalno uk lju
čivanje, te programi Evropske unije (IPA
i Evropski instrument za demokratiju i ljudska prav a).
Ovi podaci ukazuju da postoji realna mogu
ćnost da se veliki dio potrebnih sredstava za
realizaciju ove strategije moe obezbijediti iz ino stranih fondova, a prvenstveno imaju
ći u vidu

11

dostupne fondove Evropske unije, ali naravno i drug e donatore i me đunarodne organizacije.
Svakako, treba uzeti u obzir i da se radi o podacim a samo jedne organizacije u Republici
Srpskoj.
3.4. U
češće gra đana u volonterskim programima i aktivnostima

Na osnovu dostupnih relevantnih podataka
4, u Republici Srpskoj volontira samo 5%
gra
đana. Ovo je za sada jedini dostupan podatak o broju volontera.
OKC je obezbijedio i realne podatke o broju angaov anih volontera tokom 2013. godine
u osam lokalnih zajednica u Republici Srpskoj, a na osnovu evidencije lokalnih volonterskih
servisa (Banja Luka, Doboj, Laktaši, Gradiška, Sreb renica, Novi Grad, Srbac i Zvornik):
1. Oblast „Demokratija i ljudska prava“: angaovano je 69 volontera koji su volontirali
1.893 sata;
2. Oblast „Zdravlje i socijalna zaštita“: angaovano j e 214 volontera koji su volontirali
8.942 sata;
3. Oblast „Zaštita ivotne sredine“: angaovano je 305 volontera koji su volontirali
1.894 sata;
4. Oblast „Mediji“: angaovano je 49 volontera koji s u volontirali 2.365 sati;
5. Oblast „Umjetnost i kultura“: angaovano je 180 vol ontera koji su volontirali 2.117
sati i
6. Oblast „Ra
čunari i informacione tehnologije“: angaovana su 2 volontera koji su
volontirali 92 sata.
U ukupnom zbiru navedenih podataka, tokom 2013. god ine, putem osam lokalnih
volonterskih servisa u Republici Srpskoj, bilo je a ngaovano 819 volontera, koji su volontirali
17.303 sati ili 2.163 radnih dana. Uzimaju
ći u obzir prosje čnu platu u Republici Srpskoj,
finansijska vrijednost ovog volonterskog rada je bi la 78.640 KM. Imaju
ći u vidu da se ovi
podaci odnose samo na osam lokalnih zajednica Repub like Srpske, te da su ovdje navedeni samo
volonteri koje su angaovali lokalni volonterski se rvisi, moemo zaklju
čiti da su ove brojke u
realnosti mnogo ve
će, a samim tim i njihova finansijska vrijednost.
Tome idu u prilog podaci o najmasovnijoj jednodnevn oj volonterskoj akciji “Let’s do it”,
koja se po
čela sprovoditi 2012. godine i dio je velike svjetsk e inicijative u oblasti zaštite ivotne
sredine. U 2013. godini su realizovane dvije velike ekološke aktivnosti: akcija
čišćenja, koja je
realizovana u 107 jedinica lokalne samouprave na ko joj je u
čestvovalo 47.970 volontera koji su
uklonili 5000 tona otpada, i akcija koja je imala z a cilj sadnju sadnica, na kojoj je u
čestvovalo
9.000 volontera, a koji su posadili 230.000 sadnica u 72 jedinice lokalne samouprave u BiH (50
jedinica lokalne samouprave FBiH i 22 jedinice loka lne samouprave Republike Srpske).
Veliki broj gra
đana u čestvuje u volonterskim programima Crvenog krsta Rep ublike
Srpske, koji preko 20 godina djeluje na podru
čju Republike Srpske. Svoje programske ciljeve
Crveni krst Republike Srpske ostvaruje kroz devet k oordinacionih odbora i 63 opštinske
organizacije. Najve
ći broj volontera čine mladi, a naj češće volontiraju u sljede ćim oblastima:
promocija humanih vrijednosti; socijalno-humanitarn a djelatnost; program ku
ćne njege;
zdravstveno prosvje
ćivanje; prva pomo ć; dobrovoljno davanje krvi; priprema i odgovor na
katastrofe; ekologija; upozoravanje na opasnost od mina. Crveni krst Republike Srpske do sada
nije aurno vodio evidenciju o volonterskim aktivno stima, pa ne postoje precizni podaci o broju
angaovanih volontera i volonterskih sati. Ipak, u 2011. godini su evidentirana 14.275 volontera
koja su angaovana u kampanjama i drugim akcijama ( organizovanje sabirnih akcija, prodaja
markica, priredbe humanitarnog karaktera, angaovan je volontera u katastrofama i sl.).
4 Izvještaj o humanom razvoju: „Veze među nama: društveni kapital“, UNDP, 2009.

12

Više stotina volontera je u proteklih nekoliko godi na doprinijelo uspješnoj realizaciji
me
đunarodnih sportskih takmi čenja u Republici Srpskoj, kao što su: Svjetsko prve nstvo u
raftingu, Svjetsko prvenstvo u kuglanju, Svjetski K up ICF u kajak kanuu na divljim vodama,
Evropsko prvenstvo u karateu, Evropsko prvenstvo za mlade u šahu, Balkansko prvenstvo u
kajak kanuu, Balkansko prvenstvo u odbojci, Balkans ko prvenstvo u dudu itd.
Tako
đe, bitno je spomenuti i program „Omladinske banke“, koji od 2008. godine
sprovodi Fondacija Mozaik. Samo u 2012. godini, Moz aik je podrao 326 volonterskih akcija
ukupne vrijednosti preko 2.162.831 KM. U realizacij u akcija u 14 jedinica lokalne samouprave
Republike Srpske (Brod, Kotor Varoš, Kozarska Dubic a, Lopare, Novi Grad, Modri
ča, Mrkonji ć
Grad, Pelagi
ćevo, Petrovo, Srbac, Šipovo, Šekovi ći, Vukosavlje i Zvornik) bilo je uklju čeno
1.988 volontera koji su volontirali 31.717 sati. Ovo su samo neki od podataka, a svakako ne treba za boraviti veliki broj redovnih
aktivnosti udruenja gra
đana u razli čitim sektorima na kojima su angaovani volonteri. N e smije
se zanemariti ni volontiranje koje se dešava sporad i
čno ili spontano, bez utvr đenog organizatora
volontiranja, na dobrovoljnoj osnovi i bez nov
čane naknade, sa ciljem opšte, zajedni čke
dobrobiti ili dobrobiti drugog lica, kao i dobrovol jne vaspitno-obrazovne aktivnosti djece do 15
godina, koje se organizuju u cilju opšte društvene koristi, a koje se dešava gotovo svakodnevno
širom Republike Srpske, ali se na njega ne primjenj uju odredbe Zakona o volontiranju.

3.5. Volontiranje u sistemima formalnog i neformalnog ob razovanja

Zakon o volontiranju Republike Srpske je jasno def inisao obavezu prenošenja znanja o
volontiranju djeci i mladima putem formalnog i nefo rmalnog obrazovanja. Pomaci su vidljivi u
sistemu visokog obrazovanja, jer je Zakon o visokom obrazovanju definisao mogu
ćnost sticanja
ECTS bodova volontiranjem 5. Univerzitet u Banjoj Luci je u saradnji sa Omladi nskim
komunikativnim centrom usvojio Pravilnik o vrednova nju studentskog volontiranja kroz ECTS
bodove,
čime su otvorena vrata ka promociji i razvoju volont iranja u sistemu visokog
obrazovanja Republike Srpske. Tokom 2012. i 2013. g odine, Omladinski komunikativni centar u
saradnji sa Univerzitetom u Isto
čnom Sarajevu i nekoliko privatnih univerziteta razv ija ovakav
pravilnik,
čime će se omogu ćiti studentima ovih univerziteta da kroz volontiran je sti ču ECTS
bodove. Veliki broj organizacija civilnog društva p lanira i realizuje razli
čite forme neformalnog
obrazovanja (treninzi, seminari, informativne radio nice itd.). U okviru tih aktivnosti volontiranje
je
često zastupljena tema, te na taj na čin djeca i mladi sti ču znanja o volontiranju i o na činima
kako se mogu angaovati kao volonteri. Ovo je evide ntno kroz stalni protok informacija o
pozivima za u
češće na razli čitim seminarima i treninzima, kako me đunarodnim, tako i lokalnim.

3.6. Istraivanja u oblasti volontiranja
Pouzdanih statisti
čkih podataka o volontiranju na teritoriji Republike Srpske nema
dovoljno jer do sada nisu ra
đena istraivanja za ovu oblast. Statisti čkih podataka ima malo jer se
radi o dobrovoljnoj aktivnosti koja po svojoj priro di
često ostaje i neevidentirana, a nastojanja
Ministarstva, porodice, omladine i sporta
će biti da se u narednom periodu volonterske
aktivnosti analiziraju kroz elektronski sistem koji koriste lokalni volonterski servisi koji
će se
udruiti u Volonterski servis Republike Srpske. Me
đutim, Omladinski komunikativni centar je u
5 Č lanom 38. stav 1, Zakona o visokom obrazovanju („Sl ubeni glasnik Republike Srpske“, br. 73/10, 104/11 i
84/12), propisano je da zbir od 60 ECTS bodova odgo vara prosječnom ukupnom angaovanju studenta u obimu
40- časovne radne sedmice tokom jedne akademske godine i sastoji se od: a) nastave, b) samostalnog rada,
v) kolokvijuma, g) ispita, d) izrade završnih radov a, đ) prakti čnog rada i e) obavljanja volonterskog rada, u sklad u
sa propisima koji regulišu ovu oblast.

13

sklopu neformalne mree lokalnih volonterskih servi sa u periodu od 2010. do 2011. godine
realizovao prvo istraivanje o volontiranju 6, koje je posluilo kao polazna osnova za
sagledavanje stanja na terenu. Navedeno istraivanj e je bilo organizovano u periodu od aprila
2010. do marta 2011. godine. Po
čevši od klju čnih vještina, definisanih od strane Evropske unije
kao set razli
čitih sposobnosti, znanja i vrijednosti koje čine osnovu za permanentno obrazovanje
i stvaranje uspješne i fleksibilne radne snage koja
će se prilago đavati zahtjevima trišta i u
dugoro
čnom periodu omogu ćiti fleksibilno prilago đavanje i ve će zapošljavanje stanovništva u
evropskim zemljama (Hozjan, 2009), istraivanje je imalo za cilj da pr ocijeni uticaj volontiranja
na razvoj odre
đenih karakteristika li čnosti, imaju ći posebno u vidu razvoj kompetencija
neophodnih za aktivno u
češće u društvenim procesima i pove ćanje konkurentnosti na trištu
rada. Za potrebe istraivanja, kreiran je set stand ardizovanih upitnika kojima su prikupljeni
podaci o interpersonalnim kompetencijama, metakogni tivnim vještinama, socijalnoj udaljenosti i
specifi
čnim emocionalnim karakteristikama me đu volonterima i nevolonterima. Istraivanjem su
uklju
čena 1742 ispitanika, ta čnije 844 volontera i 898 nevolontera kategorisanih po uzrastu.
Istraivanje je realizovano u sedam jedinica lokaln e samouprave, od toga pet u Republici
Srpskoj: Banja Luka, Sarajevo, Tuzla, Doboj, Trebin je, Mrkonji
ć Grad i Srebrenica.
Najve
ći procenat ispitanih volontera (36,6%) u čestvovalo je u aktivnostima pomaganja
drugim ljudima, zatim slijedi u
češće u promotivnim kampanjama (25,2%), pruanje pomo ći u
oblasti edukacije (16,9%) i u
češće u ekološkim akcijama (15,3%). Kao vode ći motivi/razlozi
volontiranja kod volontera i kod nevolontera se ist i
ču: tenja da pomau drugima, upoznavanje
novih ljudi i druenje, osje
ćaj korisnosti i pruanje doprinosa poboljšanju druš tva. Veliki
procenat volontera (93,2%) i nevolontera (84,4%) sm atra da je volontiranje dobar na
čin da se
upoznaju novi ljudi, dok 77,5% volontera i 69% nevo lontera smatraju da je volontiranje dobar
na
čin za sticanje profesionalnih vještina. Da volonter sko iskustvo moe da obogati li čnost
smatra 90,9% volontera i 76% nevolontera. Rezultati dobijeni putem instrumenata za mjerenje
karakteristika li
čnosti (IPIP-50) pokazuju da su volonteri u statisti čki zna čajnoj mjeri
ekstravertniji, savjesniji, spremniji za saradnju, otvoreniji za nova iskustva, te emocionalno
stabilniji od nevolontera. Tako
đe, detaljnija analiza ukazuje da pozitivan odnos pr ema ljudima,
odnosno razumijevanje drugih i potreba da se pomogn e drugima raste sa duinom volonterskog
iskustva. Ispitivanje socijalnih vještina, poput iniciranja k ontakta, pruanja emocionalne podrške,
rješavanje problema, povjerenje prema drugima i ase rtivnost (Inventar interpersonalne
kompetencije), pokazuje da volonteri u odnosu na ne volontere postiu bolje rezultate, odnosno
da imaju razvijenije socijalne vještine od nevolont era. Tako
đe, volonteri sa duim iskustvom
imaju razvijenije socijalne vještine od volontera s a kra
ćim volonterskim iskustvom, što ukazuje
na
činjenicu da volontiranje uti če na razvoj socijalnih vještina.
Rezultati na Inventaru metakognitivne svjesnosti po kazuju da je kod volontera statisti
čki
zna
čajno izraenije znanje o kognitivnim procesima, kao i sposobnost upravljanja misaonim
procesima. Ta
čnije, sa duinom volonterskog iskustva raste i spos obnost regulacije misaonih
procesa, tj. svjesnost o potrebi za planiranjem, up ravljanjem informacijama, nadgledanjem,
evaluacijom i otklanjanjem grešaka prilikom misaono g procesa.
Analiziraju
ći istraivanja o socijalnoj distanci i sklonosti pr ema predrasudama, tako đe je
utvr
đena statisti čki zna čajna razlika: volonteri imaju manje predrasuda i sk loniji su da stupaju u
interakciju sa odre
đenim grupama naroda i manjinama nego što su to nevo lonteri. Ista je
situacija i prema odre
đenim ugroenim grupama (npr. osobe sa odre đenim mentalnim i tjelesnim
nedostacima, oboljelim od neizlje
čive bolesti). Ono što je interesantno jeste da step en tolerancije
i spremnost za interakciju rastu sa porastom volont erskog iskustva, što tako
đe otkriva zna čajan
6 Više podataka dostupno na:
< https://www.okcbl.org/publikacije/pdf/pro_socijalna_ dimenzija_volontiranja_u_bih.pdf >, pristupljeno novembra
2013. godine

14

potencijal koji volontiranje ima za smanjenje predr asuda i razvoj onih oblika ponašanja koji će
za posljedicu imati smanjenje socijalne isklju
čenosti marginalizovanih grupa gra đana.

3.7. Problemi i poteško
će u promociji i razvoju volontiranja u Republici Sr pskoj
Tokom pra
ćenja sprovo đenja Zakona o volontiranju od 2008. godine i nakon detaljne
analize zaklju
čaka sa deset prezentacija Zakona o volontiranju, uo čene su poteško će u
obezbje
đivanju kontinuirane i kvalitetne promocije i razvoj a volontiranja u Republici Srpskoj.
Radna grupa
za izradu Strategije za razvoj i promociju volontir anja Republike je identifikovala
četiri prioritetna problema na koje će ova strategija odgovoriti:
1. Angaovanje volontera moe, zbog nedovoljne informi sanosti poslodavaca i
organizatora volontiranja, biti oteano zbog termin a „volonter“ koji se pojavljuje i u
Zakonu o radu i u Zakonu o volontiranju;
2. Nerazvijenost volonterske infrastrukture (lokalni i republi
čki nivo) koja treba da
podri sve relevantne procese promocije i razvoja v olontiranja (volonterski centri,
lokalne volonterske politike i mogu
ći izvori finansiranja, adekvatni ljudski resursi);
3. Volontiranje u sistemima obrazovanja u Republici Sr pskoj, pogotovo u
osnovnoškolskom i srednjoškolskom, nije dovoljno za stupljeno i
4. Nedovoljna medijska promocija volontiranja i nerazv ijena svijest i/ili pogrešno
shvatanje volontiranja od strane gra
đana, prvenstveno mladih, o ulozi,
mogu
ćnostima, prednostima i doprinosu volontiranja za ra zvoj individue i društva.

15

4. VRIJEDNOSTI, NA
ČELA, VIZIJA, MISIJA I VREMENSKI OKVIR STRATEGIJE

4.1. Vrijednosti Strategije
S obzirom na to da je volontiranje aktivnost bazira na na principu dobrovoljnosti u cilju
opšte, zajedni
čke dobrobiti ili dobrobiti drugog lica, u korist dr ugih ili društva u cjelini, bez
isplate nov
čane naknade ili potraivanja druge imovinske korist i, Strategija tei da promoviše i
stavi u praksu sljede
će vrijednosti:
a) Prepoznavanje i priznavanje tradicionalnog human izma i solidarnosti iskazanog kroz
volontiranje gra
đana Republike Srpske;
b) Podsticanje stvaranja zdravog društva svjesnih i savjesnih gra
đana;
v) Promovisanje saradnje i osje
ćaja zajedni čke koristi svih društvenih grupa i segmenata;
g) Ja
čanje socijalne kohezije putem stvaranja osje ćaja povjerenja i solidarnosti me đu
gra
đanima; d) Adekvatna primjena pravnog okvira za volontiranj e;
đ) Pove ćanje svijesti gra đana za volontiranje i stvaranje odgovaraju će kulture njegovanja
i obavljanja volontiranja; e) Izrada planova, mehanizama i mjera podsticaja i podrške za volontiranje u svim
segmentima društva (civilno društvo, javne instituc ije, republi
čke i lokalne vlasti, obrazovanje
itd.); ) Podrška daljoj izgradnji društva i ljudskog pote ncijala putem dobrovoljnosti i
predanosti u procesima socijalnog razvoja; z) Izgradnja organizovanih mrea komunikacije i sar adnje koji sinhronizovano i
dinami
čno promovišu i razvijaju volontiranje u Republici S rpskoj i
i) Podrška procesima i inicijativama na evropskom i globalnom nivou u vezi sa
promocijom i razvojem volontiranja.
4.2. Na
čela Strategije
Strategija
će se bazirati na sljede ćim na čelima:
a) Dobrovoljnost volonterskog angamana;
b) Aktivno uklju
čivanje volontera, organizacija civilnog društva, in stitucija i drugih
relevantnih aktera; v) Saradnja i partnerstvo;
g) Otvorenost i transparentnost i
d) Me
đusobno povjerenje i poštovanje.

4.3. Vizija i misija Strategije
Vizija: Republika Srpska aktivno podrava razvoj i promocij u volontiranja kao na
čin
izgradnje demokratskog društva, gra
đanskog aktivizma i pozitivnih vrijednosti društva, a to su
humanizam, solidarnost i altruizam.

16

Misija: U periodu od 2014. do 2018. godine stvoriti stimula tivno okruenje za odrivi
rast promocije i razvoja volontiranja u Republici S rpskoj putem mjera i aktivnosti: promocije,
edukacije, razvoja volonterske infrastrukture i usp ostavljanje adekvatnog pravnog okvira, a koje
su planirane, realizovane i koordinisane od lokalno g do republi
čkog nivoa od strane relevantnih
aktera po principu multisektoralnog partnerstva i s aradnje.

4.4. Vremenski okvir Strategije
Vremenski okvir realizacije Strategije je od 2014. do 2018. godine.

17

5. GLAVNI AKTERI ZA SPROVO
ĐENJE STRATEGIJE
Glavni akteri koji
će nastojati da se ispune na čela, ciljevi i mjere navedene u ovom
dokumentu su: a) Ministarstvo porodice, omladine i sporta,
b) Ministarstvo prosvjete i kulture,
v) Ministarstvo uprave i lokalne samouprave,
g) jedinice lokalne samouprave,
d) Volonterski servis Republike Srpske,
đ) lokalni volonterski servisi,
e) mediji i
) organizatori volontiranja i volonteri.
Imaju
ći u vidu me đusobnu povezanost i interakciju svih navedenih akte ra, a u cilju
podsticanja promocije i razvoja volontiranja u Repu blici Srpskoj, potrebno je promovisati i
podravati partnerstva i uklju
čivanje svih zainteresovanih strana. U tom smislu, p lanirane mjere
podrške navedene u strategiji
će se uspješno i kvalitetno realizovati uz multisekt oralni pristup u
procesima razvoja partnerstava i ispunjenja zajedni
čkih interesa u oblasti promocije i razvoja
volontiranja. U cilju uspješnog sprovo
đenja Strategije, kao i cjelokupnog procesa razvoja i promocije
volontiranja u Republici Srpskoj, potrebno je oform iti i podrati kontinuirani rad strukture koja
će okupiti lokalne volonterske servise. Iz tog razlo ga, Strategija predvi đa formiranje
Volonterskog servisa Republike Srpske,
čija uloga je da u procesima razvoja i promocije
volontiranja omogu
ći:
– Osmišljavanje i pruanje usluga edukacije usmjerene ka unapre đenju i razvoju
kapaciteta organizatora volontiranja;
– Pruanje usluga ekspertize i savjetodavnog rada u c ilju unapre đenja rada organizatora
volontiranja;
– Osmišljavanje i sprovo đenje projekata istraivanja u cilju dobijanja relev antnih i
statisti
čkih podataka koji se odnose na razvoj i promociju v olontiranja;
– Uspostavljanje, umreavanje i koordinaciju rada lok alnih volonterskih servisa;
– Uspostavljanje i koordinaciju multisektoralnih part nerstava koje imaju za cilj
pruanje podrške razvoju i promociji volontiranja;
– Uspostavljanje i realizaciju me đunarodnih partnerstava u cilju unapre đenja
metodologija, sprovo
đenje me đunarodnih projekata i drugih aktivnosti u oblasti
promocije i razvoja volontiranja.

18

6. STRATEŠKI PRAVCI I CILJEVI
Generalni cilj Strategije je pruanje podrške odrivoj promociji i razvoju vo lontiranja,
te pove
ćanju volonterskog angamana u Republici Srpskoj.
Ovaj generalni cilj
će se ostvariti kroz sljede ća četiri strateška pravca i njihove ciljeve, a
čime će se odgovoriti i na identifikovane poteško će i probleme u promociji i razvoju
volontiranja u Republici Srpskoj: 1. Pravna regulativa volontiranja,
2. Volonterska infrastruktura,
3. Volontiranje u sistemima formalnog i neformalnog ob razovanja i
4. Promocija volontiranja.

6.1. Strateški pravac 1: Pravna regulativa volontiranja
Strateški cilj: Uspostavljena uskla
đena i adekvatna pravna regulativa volontiranja,
koja na efikasan i adekvatan na
čin podrava kontinuiranu i odrivu promociju i
razvoj volontiranja u Republici Srpskoj.
Opis mjera i aktivnosti:
1.1. Analiza uticaja pravnih propisa iz oblasti fin ansija, rada i drugo, koji direktno ili indirektno
imaju uticaja na procese promocije i razvoja volont iranja
Cilj ove mjere je da izvrši sveobuhvatnu analizu po stoje
će pravne regulative u Republici
Srpskoj, koja direktno ili indirektno ima uticaja n a procese razvoja i promocije volontiranja sa
identifikovanom listom preporuka i konkretnih prije dloga za izmjenu i dopunu.

1.2. Pokretanje inicijativa i u
čestvovanje u aktivnostima izmjena i dopuna zakona i
podzakonskih akata u Republici Srpskoj na osnovu re zultata i preporuka analize
Cilj ove mjere je da pokrene inicijative za izmjene i dopune svih identifikovanih pravnih
propisa koje imaju negativan uticaj na procese prom ocije i razvoja volontiranja identifikovanih
realizacijom mjere 1.1.
1.3. Promovisanje, izrada i usvajanje lokalnih volo nterskih politika
Cilj ove mjere je da promoviše i prui podršku jedi nicama lokalne samouprave da
kreiraju i usvajaju lokalne volonterske politike/st rategije koje
će utvrditi prioritete i mjere za
promociju i razvoj volontiranja na lokalnom nivou.
1.4. Pra
ćenje sprovo đenja Zakona o volontiranju i Strategije za promocij u i razvoj volontiranja
Republike Srpske, te po potrebi unapre
đenje istih
Cilj ove mjere je da osigura da se do kraja 2018. g odine Zakon o volontiranju uspješno i
u skladu sa definisanim propisima primjenjuje u Rep ublici Srpskoj, te da se po potrebi definišu
preporuke za unapre
đenje Zakona.

19

6.2. Strateški pravac 2: Volonterska infrastruktura

Strateški cilj: Definisana i uspostavljena adekvatna i efikasna vol onterska
infrastruktura na lokalnom i republi
čkom nivou koja stvara uslove i mogu ćnosti za
kontinuiranu i odrivu promociju volontiranja u Rep ublici Srpskoj.

Opis mjera i aktivnosti:
2.1 Usmjeravanje lokalnih volonterskih servisa ka osnivanju Volonterskog servisa
Republike Srpske Cilj ove mjere je da uspostavi infrastrukturu na ni vou Republike Srpske,
čija bi uloga
bila podrška sprovo
đenju svih segmenata Strategije. Volonterski servis Republike Srpske bi
imao ulogu pruanja edukacije, ekspertize, konsulta tivno-savjetodavnog rada, istraivanja,
uspostavljanja, umreavanja i koordinacije rada lok alnih volonterskih servisa, uspostavljanja
partnerstava na nivou Republike Srpske i me
đunarodnom nivou.

2.2. Uspostavljanje i definisanje jedinstvenih stan darda i uloge lokalnih volonterskih servisa u
procesima promocije i razvoja volontiranja na lokal nom nivou
Cilj ove mjere je da se uspostave i definišu jedins tveni standardi rada i uloge lokalnih
volonterskih servisa u Republici Srpskoj. Na ovaj n a
čin bi se uspostavio jedinstven pristup i
metodologija rada koja
će omogu ćiti da se procesi promocije i razvoja volontiranja na lokalnim
nivoima odvijaju na identi
čan i kvalitetan na čin.

2.3. Uspostavljanje i razvoj novih lokalnih volonte rskih servisa u partnerstvu sa jedinicama
lokalne samouprave, javnim ustanovama i organizacij ama civilnog društva
Cilj ove mjere je da prui inicijalnu podršku osniv anju i radu lokalnih volonterskih
servisa u Republici Srpskoj u skladu sa definisanim jedinstvenim standardima. Da bi se ova
mjera u potpunosti i uspješno realizovala, neophodn o je obezbijediti podršku i posve
ćenost
jedinica lokalne samouprave, te ostalih relevantnih aktera na lokalnim nivoima.

2.4. Ja
čanje uloge i djelovanja studentskih i u čeni čkih predstavni čkih tijela u procesima
promocije i razvoja volontiranja
Cilj ove mjere je da podri programe i aktivnosti p romocije i razvoja volontiranja od
strane studentskih i u
čeni čkih predstavni čkih tijela. Podrška ovim programima i aktivnostima
treba prioritetno da bude usmjerena ka masovnim vol onterskim programima i aktivnostima koje
mogu imati uticaj na širu zajednicu ili više korisn i
čkih grupa gra đana.

20

6.3. Strateški pravac 3: Volontiranje u sistemima formal nog i neformalnog obrazovanja

Strateški cilj: Uspostavljeni okviri i metodologija za prenos znanj a, iskustva i
informacija o volontiranju u sistemima formalnog i neformalnog obrazovanja, te
jasno pozicionirana uloga volontiranja u procesima cjeloivotnog u
čenja u Republici
Srpskoj.
Opis mjera i aktivnosti:
3.1. Planiranje i realizacija neformalne edukacije o volontiranju u obrazovnim institucijama
Republike Srpske Cilj ove mjere je da razvije i primijeni odgovaraju
će modele neformalne edukacije o
volontiranju u obrazovnim institucijama Republike S rpske da bi se omogu
ćilo širenje kulture
volontiranja me
đu mladima i pove ćao broj volontera. Mladi bi tako imali priliku da p repoznaju
potencijal volontiranja za li
čni razvoj, a posebno razvoj kompetencija koje će pove ćati njihovu
konkurentnost na trištu rada.
3.2. Razvoj i implementacija programa i aktivnosti volontiranja u
čenika i studenata u Republici
Srpskoj Cilj ove mjere je da prui podršku programima i akt ivnostima volontiranja u
čenika i
studenata, a u skladu sa Zakonom o volontiranju i Z akonom o visokom obrazovanju. Zakonska
regulativa omogu
ćava sticanje ECTS bodova putem volontiranja, a samo volontiranje studenata
u programima i aktivnostima koje su usko povezane s a njihovim studijama omogu
ćilo bi sticanje
prakti
čnih znanja i razvoj kompetencija koje će pove ćati njihovu konkurentnost na trištu rada.

6.4. Strateški pravac 4: Promocija volontiranja

Strateški cilj: Znanje, mogu
ćnosti, primjeri dobre prakse i druge relevantne
informacije o volontiranju na kvalitetan i adekvata n na
čin kontinuirano promovisane
od strane postoje
ćih i dostupnih elektronskih, pisanih i drugih medij a, te drugih
aktivnosti promocije.
Opis mjera i aktivnosti:

4.1. Planiranje i realizacija aktivnosti promocije volontiranja u medijima kroz partnerstvo sa
javnim i privatnim medijskim ku
ćama

Cilj ove mjere je da podstakne javne i privatne med ija da uklju
če volontiranje u
programsku šemu, te redovno informišu javnost o pri premama, realizaciji i ostvarenim
rezultatima volonterskih programa u lokalnim zajedn icama, da bi se na ovaj na
čin promovisao i
vrednovao rad volontera. Ova mjera
će pruiti podršku za planiranje i realizaciju kvali tetnih
informativnih i edukativnih medijskih programa koji treba da doprinesu pove
ćanju svijesti
gra
đana o volontiranju i njegovom uticaju na razvoj dru štva i gra đanskog aktivizma.

21

4.2. Planiranje i realizacija aktivnosti promocije volontiranja od strane Volonterskog servisa
Republike Srpske i lokalnih volonterskih servisa Cilj ove mjere je da prui podršku promotivnim akti vnostima Volonterskog centra
Republike Srpske i lokalnim volonterskim servisima, koje imaju za cilj podizanje svijesti
gra
đana o uticaju volontiranja na razvoj društva i gra đanskog aktivizma.

4.3. Planiranje i realizacija aktivnosti promocije volontiranja od strane Vlade Republike Srpske
Cilj ove mjere je da prui podršku promotivnim akti vnostima realizovanim od strane
Vlade Republike Srpske: dodjela republi
čke nagrade za volontiranje, obiljeavanje 5. decemb ra,
Me
đunarodnog dana volontera i organizovanje konferenci ja i stru čnih seminara u oblasti
volontiranja.

22

7. AKCIONI PLAN ZA SPROVO ĐENJE STRATEGIJE

Strateški pravac 1: Pravna regulativa volontiranja
Strateški cilj: Uspostavljena uskla đena i adekvatna pravna regulativa volontiranja, koj a na efikasan i adekvatan način podrava
kontinuiranu i odrivu promociju i razvoj volontira nja u Republici Srpskoj.

Mjera
Aktivnosti
Indikatori
Vremenski i
finansijski okvir
Odgovorni akteri
Rezultati
1.1.
Analiza uticaja
pravnih propisa iz
oblasti finansija,
rada i dr., koji
direktno ili
indirektno imaju
uticaja na procese
promocije i razvoja
volontiranja.
· Planiranje,
realizacija i izrada
analize
· Usvajanje i
prezentacija analize
· Izra đen i usvojen
dokument analize
· Analiza prezentovana
javnosti i relevantnim
akterima
(organizacije, vladine
i javne institucije i
dr.) 1.6. do 31.12.2014.
·
Volonterski servis
Republike Srpske
(od dana formiranja
– Strategijom
predvi đeno 1.6.2014.
godine)
Izvršena sveobuhvatna
analiza postoje
će pravne
regulative u Republici
Srpskoj koja direktno ili
indirektno ima uticaja na
procese razvoja i
promocije volontiranja,
te identifikovana lista
preporuka i konkretnih
prijedloga za izmjene i
dopune identifikovane
pravne regulative.
2014: 0 KM 2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM 2018: 0 KM
1.2.
Pokretanje
inicijativa i u čestvovanje u
aktivnostima
izmjena i dopuna
zakona i
podzakonskih akata
u Republici Srpskoj
na osnovu rezultata
i preporuka analize.
· Upu ćivanje
inicijativa i
zagovaranje za
realizaciju istih
· Aktivno učestvovanje u
realizaciji inicijativa
· Broj upu ćenih
inicijativa i aktivnosti
za realizaciju istih
· Broj inicijativa u
kojima aktivno učestvuju odgovorna
lica
· Broj uspješno
realizovanih i
usvojenih inicijativa 1.1.2015. do 31.12.2018.
·
Ministarstvo
porodice, omladine i
sporta (u daljem
tekstu: MPOS)
· Volonterski servis
Republike Srpske
(od dana formiranja
– Strategijom
predvi đeno 1.6.2014.
godine) Pokrenute inicijative za
izmjene i dopune svih
identifikovanih pravnih
regulativa koje imaju
uticaja na procese
promocije i razvoja
volontiranja, a
identifikovanih
realizacijom mjere 1.1.
2014: 0 KM 2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM 2018: 0 KM
1.3.
Promovisanje,
izrada i usvajanje
lokalnih
volonterskih
politika
·
Iniciranje i
uspostavljanje
saradnje sa JLS
· Uspostavljanje
radnih grupa i izrada
· Broj JLS sa kojima je
uspostavljena
saradnja
· Broj sastanaka radnih
grupa za izradu 1.1.2015. do 31.12.2016.
·
Jedinice lokalne
samouprave (u
daljem tekstu: JLS)
koje će razvijati
lokalne volonterske Do kraja 2016. godine u
30 jedinica lokalne
samouprave Republike
Srpske inicirani procesi
izrade lokalnih
2014: 0 KM
2015: 40.000 KM
Izvori:

23

lokalnih volonterskih
politika
· Usvajanje lokalnih
volonterskih politika lokalnih volonterskih
politika
· Broj usvojenih
lokalnih volonterskih
politika JLS: 15.000 KM
Donatori
7: 25.000 KM politike
· MPOS
· Volonterski servis
Republike Srpske
· Lokalni volonterski
servisi volonterskih politika.
2016: 40.000 KM
Izvori:
JLS: 15.000 KM
Donatori:25.000 KM
2017: 0 KM 2018: 0 KM
1.4.
Pra ćenje
sprovo đenja
Zakona o
volontiranju i
Strategije za
promociju i razvoj
volontiranja
Republike Srpske,
te po potrebi
unapre đenje istih
· Inspekcijski nadzor
primjene Zakona
· Ulazno istraivanje o
trenutnom stanju
volontiranja u
Republici Srpskoj i
definisanje
preporuka i rješenja
za unapre đenje
Zakona i Strategije
· Monitoring i završna
evaluacija
uspješnosti
sprovo đenja Zakona
i Strategije
· Broj izvršenih
inspekcijskih nadzora
· Izvještaj ulaznog
istraivanja
· Izvještaj vanjske
evaluacije uspješnosti
sprovo đenja Zakona i
Strategije
1.1.2014. do 31.12.2018.
· Republi čka uprava
za inspekcijske
poslove Republike
Srpske
· MPOS
· Volonterski servis
Republike Srpske
· Lokalni volonterski
servisi Do kraja 2018. godine
Zakon o volontiranju se
uspješno i u skladu sa
definisanim propisima
primjenjuje u Republici
Srpskoj, te po potrebi
definisane preporuke i
rješenja za unapre
đenje
Zakona.
2014: 10.000 KM Izvori:
MPOS: 10.000 KM
2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM
2018: 20.000 KM Izvori:
Donatori: 20.000 KM
7 Sredstva planirana za podršku strateškim ciljevima i pravcima ove strategije predviđena u okviru minimuma planiranih sredstava u Budet u Republike Srpske u
okviru Ministarstva, porodice, omladine i sporta na mijenjenih za razvoj volontiranja u periodu od 2014 . do 2018. godine. Navedena sredstva finansijske po drške
jedinica lokalne samouprave su planirana uz saglasn ost Saveza opština i gradova Republike Srpske i sredstva predviđena kao donatorska su realna o čekivanja na
osnovu analize dosadašnjeg u češ ća navedenih izvora u razvoju volontiranja u Republi ci Srpskoj (vidi str. 9).

24

Strateški pravac 2: Volonterska infrastruktura
Strateški cilj: Definisana i uspostavljena adekvatna i efikasna vol onterska infrastruktura na lokalnom i republičkom nivou koja stvara
uslove i mogu ćnosti za kontinuiranu i odrivu promociju volontira nja u Republici Srpskoj.

Mjera
Aktivnosti
Indikatori
Vremenski i
finansijski okvir
Odgovorni akteri
Rezultati
2.1
Usmjeravanje
lokalnih
volonterskih servisa
ka osnivanju
Volonterskog
servisa Republike
Srpske.
· Poziv svim
organizacijama koje
su do sada
posredovale izme đu
organizatora
volontiranja i
volontera u Republici
Srpskoj
· Administrativna,
tehni čka i finansijska
podrška za formiranje
Volonterskog servisa
Republike Srpske
· Podrška
kontinuiranom radu
Volonterskog servisa
Republike Srpske
· Broj organizacija
koje su se odazvale
· Rješenje o osnivanju 1.1.2014. do 31.12.2018.
·
MPOS
· Lokalni volonterski
servisi Uspostavljena
infrastruktura na nivou
Republike Srpske,
čija
je uloga sveukupna
podrška sprovo đenju
svih segmenata
Strategije.
2014: 15.000
Izvori:
MPOS: 15.000 KM 2015: 30.000
Izvori:
MPOS: 20.000 KM
Donatori: 10.000 KM 2016: 30.000 Izvori:
MPOS: 20.000 KM
Donatori: 10.000 KM 2017: 30.000 Izvori:
MPOS: 20.000 KM
Donatori: 10.000 KM 2018: 30.000 Izvori:
MPOS: 20.000 KM
Donatori: 10.000 KM
2.2
Uspostavljanje i
definisanje
jedinstvenih
standarda i uloge
lokalnih
volonterskih servisa
u procesima
promocije i razvoja
volontiranja na
lokalnom nivou.
· Analiza dosadašnjeg
rada i uloge lokalnih
volonterskih servisa
· Kreiranje jedinstvenih
standarda koriste ći se
analizom, primjerima
dobre prakse i potreba
lokalnih zajednica
· Kreirana analiza rada
i uloge lokalnih
volonterskih servisa
· Kreirani dokument
jedinstvenih
standarda rada i
uloge lokalnih
volonterskih servisa 1.1.2015. do 31.12.2015.
·
Volonterski servis
Republike Srpske Definisani jedinstveni
standardi rada i uloge
lokalnih volonterskih
servisa u Republici
Srpskoj.
2014: 0 KM 2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM 2018: 0 KM

25

2.3
Uspostavljanje i
razvoj novih
lokalnih
volonterskih servisa
u partnerstvu sa
jedinicama lokalne
samouprave, javnim
ustanovama i
organizacijama
civilnog društva.
· Pruanje podrške za
uspostavljanje i rad
novih lokalnih
volonterskih servisa
putem aktivnosti
podizanja kapaciteta,
monitoringa,
nadgledanja i
evaluacionih
aktivnosti, te drugih
aktivnosti podrške
· Uspostavljeno 20
novih lokalnih
volonterskih servisa
u Republici Srpskoj 1.7.2014. do 31.12.2018.
·
Volonterski servis
Republike Srpske(od
dana formiranja –
Strategijom
predvi đeno 1.6.2014.
godine)
· JLS U minimalno 50% JLS
Republike Srpske
uspostavljeni
funkcionalni lokalni
volonterski servisi u
skladu sa jedinstvenim
standardima rada i uloge
istih.
2014: 34.000 KM
Izvori:
JLS: 4.000 KM
Donatori: 30.000 KM 2015: 34.000 KM Izvori:
JLS: 4.000 KM
Donatori: 30.000 KM 2016: 34.000 KM Izvori:
JLS: 4.000 KM
Donatori: 30.000 KM 2017: 34.000 KM Izvori:
JLS: 4.000 KM
Donatori: 30.000 KM 2018: 34.000 KM Izvori:
JLS: 4.000 KM
Donatori: 30.000 KM
2.4
Jačanje uloge i
djelovanja
studentskih i u čeni čkih
predstavni čkih tijela
u procesima
promocije i razvoja
volontiranja.
· Pruanje podrške
jačanju kapaciteta
studentskih i u čeni čkih tijela za
pripremu i realizaciju
volonterskih
programa kroz
aktivnosti podizanja
kapaciteta,
monitoringa,
nadgledanja i
evaluacionih
aktivnosti, te drugih
aktivnosti podrške
· Minimalno 50%
studentskih i učeni čkih
predstavni čkih tijela
posjeduju razvijene
kapacitete za razvoj i
realizaciju
kvalitetnih
volonterskih
programa
· Pove ćano u češ će
studenata i u čenika u
postoje ćim i novim
volonterskim
programima 1.1.2015. do 31.12.2018.
·
Volonterski centar
Republike Srpske
· Lokalni volonterski
servisi Podrani i uspješno
sprovedeni programi i
aktivnosti promocije i
razvoja volontiranja od
strane studentskih i u
čeni čkih
predstavni čkih tijela.
2014: 5.000 KM
Izvori:
MPOS: 5.000 KM 2015: 15.000 KM
Izvori:
MPOS: 3.000 KM
Donatori: 12.000 KM 2016: 15.000 KM Izvori:
MPOS: 3.000 KM
Donatori: 12.000 KM 2017: 15.000 KM Izvori:

26

MPOS: 3.000 KM
Donatori: 12.000 KM 2018: 15.000 KM
Izvori:
MPOS: 3.000 KM
Donatori: 12.000 KM

27

Strateški pravac 3: Volontiranje u sistemima formal nog i neformalnog obrazovanja

Strateški cilj: Uspostavljeni okviri i metodologija za prenos znanj a, iskustva i informacija o volontiranju u sistemima formalnog i
neformalnog obrazovanja, te jasno pozicionirana ulo ga volontiranja u procesima cjeloivotnog učenja u Republici Srpskoj.

Mjera
Aktivnosti
Indikatori
Vremenski i
finansijski okvir
Odgovorni akteri
Rezultati
3.1.
Planiranje i
realizacija
neformalne
edukacije o
volontiranju u
obrazovnim
institucijama
Republike Srpske
· Razvoj modela
neformalne
edukacije
prilago đenog
u čenicima,
studentima i
nastavnom osoblju
· Priprema,
štampanje i
distribucija
edukativnog i
promotivnog
materijala
· Planiranje i
realizacija razvijenih
modela neformalne
edukacije u
obrazovnim
institucijama
Republike Srpske
· Do kraja 2018.
godine u minimalno
30% obrazovnih
institucija Republike
Srpske realizovana
minimalno jedna
neformalna
edukacija o
volontiranju i
zna čaju volontiranja
za razvoj
cjelokupnog društva
Republike Srpske 1.1.2015. do
31.12.2018.
· Ministarstvo
prosvjete i kulture
· MPOS
· Volonterski servis
Republike Srpske
(od dana formiranja
– Strategijom
predvi đeno
1.6.2014. godine)
· Lokalni volonterski
servisi
· Razvijeni i primijenjeni
odgovaraju ći modeli
neformalne edukacije o
volontiranju u minimalno
30% obrazovnih
institucija Republike
Srpske
· Minimalno 10% učeni čke i studentske
populacije poha đalo
neformalnu edukaciju o
volontiranju
2014: 0 KM
2015: 10.000 KM
MPOS: 3.000 KM
Donatori: 7.000 KM 2016: 10.000 KM
MPOS: 3.000 KM
Donatori: 7.000 KM 2017: 10.000 KM
MPOS: 3.000 KM
Donatori: 7.000 KM 2018: 10.000 KM
MPOS: 3.000 KM
Donatori: 7.000 KM
3.2.
Razvoj i
implementacija
programa i
aktivnosti
volontiranja u čenika i studenata
u Republici
Srpskoj.

· Podrška razvoju i
implementaciji
kvalitetnih
volonterskih
programa u čenika i
studenata putem
malih grantova
· Podrano i uspješno
realizovano
minimalno 100
volonterskih
programa
osmišljenih i
realizovanih od
strane studenata i učenika 1.1.2015. do
31.12.2018.
· MPOS
· Volonterski servis
Republike Srpske
(od dana formiranja
– Strategijom
predvi đeno
1.6.2014. godine)
· Lokalni volonterski
servisi Pove
ćan broj volonterskih
programa koji uklju čuju
studente i u čenike kao
volontere.
2014: 0 KM
2015: 30.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 28.000 KM 2016: 30.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 28.000 KM

28

2017: 30.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 28.000 KM 2018: 30.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 28.000 KM

29

Strateški pravac 4: Promocija volontiranja
Strateški cilj: Znanje, mogućnosti, primjeri dobre prakse i druge relevantne inf ormacije o volontiranju na kvalitetan i adekvatan n ačin
kontinuirano promovisane od strane postoje ćih i dostupnih elektronskih, pisanih i drugih medij a, te drugih aktivnosti promocije.

Mjera
Aktivnosti
Indikatori
Vremenski i
finansijski okvir
Odgovorni akteri
Rezultati
4.1.
Planiranje i
realizacija
aktivnosti
promocije
volontiranja u
medijima kroz
partnerstvo sa
javnim i privatnim
medijskim ku ćama

· Upu ćivanje
inicijative prema
javnim i privatnim
medijima za
uvo đenje
volontiranja u
programsku šemu
· Pruanje podrške i
saradnja sa medijima
na pripremi i
realizaciji medijske
promocije
volontiranja
· Javni i privatni mediji
kreiraju i realizuju
redovne informativne
i promotivne sadraje
o volontiranju
· Uspostavljena
partnerska saradnja sa
minimalno 20%
postoje ćih medija na
kreiranju i realizaciji
kontinuiranih
informativnih i
promotivnih sadraja
o volontiranju 1.1.2015. do 31.12.2018.
·
MPOS
· Volonterski servis
Republike Srpske
· Javni i privatni
mediji Do kraja 2018. godine
minimalno 20% javnih i
privatnih medija
uklju
čili volontiranje u
programsku šemu, te
redovno informišu
javnost o pripremama,
realizaciji i ostvarenim
rezultatima volonterskih
programa u
zajednicama.
2014: 0 KM
2015: 10.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 8.000 KM 2016: 10.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 8.000 KM 2017: 10.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 8.000 KM 2018: 10.000 KM
MPOS: 2.000 KM
Donatori: 8.000 KM
4.2.
Planiranje i
realizacija
aktivnosti
promocije
volontiranja od
strane
Volonterskog
servisa Republike
Srpske i lokalnih
volonterskih
servisa.
· Obiljeavanje 5.
decembra,
Me đunarodnog dana
volontera
· Godišnja republi čka
volonterska radna
akcija koja bi se
istovremeno
sprovodila u
najmanje 10 JLS
· Izrada i redovno
auriranje portala
· Broj volontera koji su učestvovali u radnim
akcijama i broj JLS
koje su podrale
akciju
· Javnost u lokalnim
zajednicama
Republike Srpske
redovno informisana
o volontiranju,
volonterskim
mogu ćnostima i 1.7.2014. do 31.12.2018.
·
Volonterski servis
Republike Srpske
· Lokalni volonterski
servisi
· JLS
· MPOS Volonterski servis
Republike Srpske i
lokalni volonterski
servisi redovno
planiraju i realizuju
aktivnosti promocije
volontiranja na
podru
čju cijele
Republike Srpske.
2014: 15.000 KM
MPOS: 5.000 KM JLS: 10.000 KM 2015: 30.000 KM
MPOS: 5.000 KM JLS: 10.000 KM
Donatori: 15.000 KM 2016: 30.000 KM
MPOS: 5.000 KM JLS: 10.000 KM
Donatori: 15.000 KM

30

Volonterskog servisa
Republike Srpske
· Priprema, štampa i
distribucija
promotivnog
materijala i brošura u
lokalnim
zajednicama primjerima dobre
prakse
· Volonterski servis
Republike Srpske i
lokalni volonterski
servisi prepoznati u
zajednicama kao
informativna i
promotivna ta čka za
oblast volontiranja 2017: 30.000 KM
MPOS: 5.000 KM
JLS: 10.000 KM
Donatori: 15.000 KM
2018: 30.000 KM
MPOS: 5.000 KM
JLS: 10.000 KM
Donatori: 15.000 KM
4.3.
Planiranje i
realizacija
aktivnosti
promocije
volontiranja od
strane Vlade
Republike Srpske

· Dodjela republi čke
nagrade za
volontiranje i
centralna
manifestacija
obiljeavanja
5. decembra,
Me đunarodnog dana
volontera
· Svake godine
pripremljena i
odrana dodjela
republi čke nagrade za
volontiranje i odrana
centralna
manifestacija
obiljeavanja
5. decembra,
Me đunarodnog dana
volontera 1.7.2014. do 31.12.2018.
·
MPOS
· Volonterski servis
Republike Srpske Vlada Republike Srpske
prua kontinuiranu
podršku promotivnim
aktivnostima i
aktivnostima
vrednovanja
volontiranja planiranih i
realizovanih od strane
nadlenog ministarstva.
2014: 15.000 KM
MPOS: 15.000 KM 2015: 15.000 KM
MPOS: 15.000 KM 2016: 15.000 KM
MPOS: 15.000 KM 2017: 15.000 KM
MPOS: 15.000 KM 2018: 15.000 KM
MPOS: 15.000 KM

31

REKAPITULACIJA POTREBNIH FINANSIJSKIH SREDSTAVA:
Strateški pravac i cilj
Mjera/aktivnost
Po godini
Ukupno
Strateški pravac 1: Pravna regulativa
volontiranja
Strateški cilj: Uspostavljena uskla đena i
adekvatna pravna regulativa volontiranja koja
na efikasan i adekvatan na čin podrava
kontinuiranu i odrivu promociju i razvoj
volontiranja u Republici Srpskoj. 1.1.
Analiza uticaja pravnih propisa iz oblasti
finansija, rada i dr., koji direktno ili indirektno

imaju uticaja na procese promocije i razvoja
volontiranja 2014: 0 KM 0 KM
2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM 2018: 0 KM
1.2.
Pokretanje inicijativa i u
čestvovanje u
aktivnostima izmjena i dopuna zakona i
podzakonskih akata u Republici Srpskoj na
osnovu rezultata i preporuka analize 2014: 0 KM 0 KM
2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM 2018: 0 KM
1.3.
Promovisanje, izrada i usvajanja lokalnih
volonterskih politika
2014: 0 KM 80.000 KM
2015: 40.000 KM 2016: 40.000 KM
2017: 0 KM 2018: 0 KM
1.4.
Pra
ćenje sprovo đenja Zakona o volontiranju i
Strategije za promociju i razvoj volontiranja
Republike Srpske, te po potrebi unapre đenje
istih 2014: 10.000 KM 30.000 KM
2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM
2018: 20.000 KM

Strateški pravac i cilj
Mjera/aktivnost
Po godini
Ukupno
Strateški pravac 2: Volonterska
infrastruktura
Strateški cilj:
Definisana i uspostavljena
adekvatna i efikasna volonterska infrastruktura
na lokalnom i republi čkom nivou koja stvara
uslove i mogu ćnosti za kontinuiranu i odrivu
promociju volontiranja 2.1
Usmjeravanje lokalnih volonterskih servisa ka
osnivanju Volonterskog servisa Republike
Srpske
2014: 15.000 KM 135.000 KM
2015: 30.000 KM 2016: 30.000 KM 2017: 30.000 KM 2018: 30.000 KM
2.2.
Uspostavljanje i definisanje jedinstvenih
standarda i uloge lokalnih volonterskih servisa
u procesima promocije i razvoja volontiranja
na lokalnom nivou 2014: 0 KM 0 KM
2015: 0 KM 2016: 0 KM 2017: 0 KM 2018: 0 KM

32

2.3.
Uspostavljanje i razvoj novih lokalnih
volonterskih servisa u partnerstvu sa
jedinicama lokalne samouprave, javnim
ustanovama i organizacijama civilnog društva 2014: 34.000 KM 170.000 KM
2015: 34.000 KM 2016: 34.000 KM 2017: 34.000 KM 2018: 34.000 KM
2.4.
Ja
čanje uloge i djelovanja studentskih i
u čeni čkih predstavni čkih tijela u procesima
promocije i razvoja volontiranja. 2014: 5.000 KM 65.000 KM
2015: 15.000 KM 2016: 15.000 KM 2017: 15.000 KM 2018: 15.000 KM

Strateški pravac i cilj
Mjera/aktivnost
Po godini
Ukupno
Strateški pravac 3: Volontiranje u sistemima formalnog i neformalnog
obrazovanja
Strateški cilj:
Uspostavljeni okviri i
metodologija za prenos znanja, iskustva i
informacija o volontiranju u sistemima
formalnog i neformalnog obrazovanja, te jasno
pozicionirana uloga volontiranja u procesima
cjeloivotnog u čenja u Republici Srpskoj. 3.1.
Planiranje i realizacija neformalne edukacije o
volontiranju u obrazovnim institucijama
Republike Srpske
2014: 0 KM 40.000 KM
2015: 10.000 KM 2016: 10.000 KM 2017: 10.000 KM 2018: 10.000 KM
3.2.
Razvoj i implementacija programa i aktivnosti
volontiranja u
čenika i studenata u Republici
Srpskoj. 2014: 0 KM 120.000 KM
2015: 30.000 KM 2016: 30.000 KM 2017: 30.000 KM 2018: 30.000 KM

Strateški pravac i cilj

Ukupno po godini
Ukupno
Strateški pravac 4: Promocija volontiranja
Strateški cilj:
Znanje, mogućnosti, primjeri
dobre prakse i druge relevantne informacije o
volontiranju na kvalitetan i adekvatan na čin
kontinuirano promovisane od strane postoje ćih
i dostupnih elektronskih, pisanih i drugih
medija, te drugih aktivnosti promocije. 4.1.
Planiranje i realizacija aktivnosti promocije
volontiranja u medijima kroz partnerstvo sa
javnim i privatnim medijskim ku
ćama 2014: 0 KM 40.000 KM
2015: 10.000 KM 2016: 10.000 KM 2017: 10.000 KM 2018: 10.000 KM
4.2.
Planiranje i realizacija aktivnosti promocije
volontiranja od strane Volonterskog servisa
Republike Srpske i lokalnih volonterskih
servisa. 2014: 15.000 KM 135.000 KM
2015: 30.000 KM 2016: 30.000 KM 2017: 30.000 KM 2018: 30.000 KM

33

4.3.
Planiranje i realizacija aktivnosti promocije
volontiranja od strane Vlade Republike Srpske. 2014: 15.000 KM 75.000 KM
2015: 15.000 KM 2016: 15.000 KM 2017: 15.000 KM 2018: 15.000 KM

UKUPNO POTREBNA SREDSTVA ZA SPROVO
ĐENJE STRATEGIJE PO GODINAMA:

2014. GODINA 94.000 KM 2015. GODINA 214.000 KM 2016. GODINA 214.000 KM 2017. GODINA 174.000 KM 2018. GODINA 194.000 KM
UKUPNO 890.000 KM

34

8. O ČEKIVANI KRATKORO ČNI I DUGORO ČNI UTICAJ
SPROVO ĐENJA STRATEGIJE

Usvajanjem i sprovo đenjem strateških pravaca i ciljeva eli se doprinij eti širenju, razvoju
i ja čanju kulture volontiranja, a samim tim i promovisan ju humanizma, socijalne kohezije i
aktivnog doprinosa gra đana u razvoju društva.
Utvr đeni strateški pravci i ciljevi, te njihove mjere i aktivnosti i postignuti rezultati će
nastojati da podre ispunjene sljede ćih kratkoro čnih i dugoro čnih uticaja u oblasti promocije i
razvoja volontiranja u Republici Srpskoj:
– Razli čite grupe gra đana (mladi, nezaposleni, starije osobe i dr.) aktiv no učestvuju u
društvenim aktivnostima;
– Volontiranje je unaprije đeno i prepoznato, a volonteri koji su postigli zavi dna
postignu ća i rezultate slue kao inspiracija za sli čne i druge volonterske programe i
aktivnosti;
– Volontiranje prepoznato u sistemu formalnog i nefor malnog obrazovanja kao
društveno poeljno djelovanje pojedinaca i na čin širenja i ja čanja gra đanskog
aktivizma, humanosti i solidarnosti;
– Pove ćan uticaj i kapaciteti organizatora volontiranja za iniciranje i povećanje broja
volontera i volonterskih mogu ćnosti;
– Republi čke i lokalne uprave i ustanove aktivno uklju čene u planiranje i realizaciju
volonterskih programa i aktivnosti, a prioritetno o nih koje direktno vrše uticaj na
poboljšanje kvaliteta ivota i socijalne kohezije;
– Uspostavljena kvalitetna i efikasna volonterska inf rastruktura koja prua informacije
o volontiranju i volonterskim mogu ćnostima, te direktno i indirektno prua podršku u
planiranju i sprovo đenju i
– Mediji u sklopu svojih uredni čkih politika kontinuirano izvještavaju i promovišu
volontiranje, volonterske programe i aktivnosti i v olontere kao primjere građanskog
aktivizma.

35

9. PRA ĆENJE I MJERENJE USPJEŠNOSTI SPROVO ĐENJA STRATEGIJE

Da bi strategija bila uspješna, njeno planiranje i realizacija treba da budu kontinuirani
proces u čenja baziran na teoretskom znanju i empirijskim pod acima. Takav proces učenja
uklju čuje sljede će faze:
– definisanje strategije (na osnovu sprovedenih anali za, definisanih ciljeva, postojećeg
znanja i procjene uticaja mjera i aktivnosti);
– sprovo đenje strategije i
– mjerenje uspješnosti (evaluacija stvarnih rezultata prethodno definisanih mjera i
aktivnosti).

Mjerenje uspješnosti na osnovu kontinuiranog nadzor a rezultata sprovedenih mjera i
aktivnosti je vana, budu ći da će se na taj na čin omogu ćiti unapre đenje i redefinisanje
kombinacije instrumenata. Vano je osigurati da se strategija redovno aurira i prilagođava
promjenljivim vanjskim uticajima i utvr đenim prioritetima.

Iz navedenog se utvr đuje da bi bilo veoma vano da se na po četku sprovo đenja strategije
sprovede ulazno istraivanje koje će pruiti polaznu ta čku za mjerenje uspješnosti mjera i
aktivnosti definisanih strategijom. Istraivanjem će se, osim uvida u trenutno stanje, omogu ćiti
mjerenje rezultata i pokazatelja za svaku godinu sp rovođenja strategije i planiranih mjera i
aktivnosti. Evaluacijom će se izvršiti pore đenje investiranih finansijskih i drugih resursa sa
postignutim rezultatima, kao i pore đenje rezultata na liniji planirano–ostvareno.

Ministarstvo porodice, omladine i sporta će u saradnji sa odgovornim licima pripremiti
Godišnji akcioni plan sprovo đenja Strategije. Godišnji akcioni plan sprovo đenja Strategije će
usvojiti Vlada Republike Srpske, kao i Izvještaj o realizaciji Godišnjeg akcionog plana.

Promotivne aktivnosti i kampanje podizanja svijesti će uklju čivati i sociološke
istraiva čke pristupe kako bi se procijenila promjena stavova društva prema volontiranju i
cjelokupan uticaj sprovo đenja Strategije.